MUKADDİME
    Mademki toplum içinde yaşayan halk bunca kanunla sorumludur, elbette yazarları kendi vatanının yararına dair fikirler sunmayı kazanılmış haklardan sayar. Eğer buna bir kanıt aranacak olursa eğitilmiş milletlerin yalnız politika gazetelerini göstermek yeterlidir.
    Bu durum devletçe de uygun görülmüştür ki Tanzimat’ın oluşumunda gazete çıkarılmasına izin verilmişti. Hatta Müslüman olmayan azınlıkların çıkardığı gazeteler haklarının bile ötesindedir. Fakat asıl Osmanlı gazetelerinin bahsine gelince şimdiye kadar kimse özel gazete çıkarma ihtiyacı duymamıştır. Hele şükürler olsun ki bu durum sonunda, gerçekleşti.
   Şimdi bu gazete ülke içerisinden ve dışarısından haberle verecek olmasından ötürü Tercüman-ı Ahvâl adı verilmesi uygun görüldü. Bu gazetenin çıkarılması gereği açık ve net bir şekilde ortadadır ki bu sebeple bu ihtiyaca cevap vermek üzere çıkarılacaktır.
                                                                                                                   21 Ekim 1860
                                                                                                                  Tercüman-ı Ahval
1.Yukarıdaki metnin konusu nedir?Belirtiniz.
2.Yukarıdaki metinden çıkarılacak en kapsamlı yargı nedir?
3.Aşağıda verilen eserlerin yazarlarını yazınız.
Müntehabat-ı Eş’ar…………..                                Islahat-ı Edebiye……………..
Renan Müdafaanamesi  ………………                  Kâmus Türkî……………………
Yadigâr-ı Şebâp ………………                              Liberte ………….
Âkif Bey—………………                                      İclal………………..
Felâtun Bey ve Rakım Efendi…………………..    Sergüzeşt……………..

4.Aşağıdaki beyitleri içerik ve söyleyiş bakımından karşılaştırınız.                                         
Ne mümkün zulm ile bî-dâdile imhâ-yı hürriyet
Çalış idrâkî kaldır muktedirsen âdemiyetten
      Namık Kemal
(Ne mümkün zulm ile işkenceyle hürriyeti yok etmek!
Çabalayıp idraki kaldır,gücün yetiyorsa insanlıktan)

Esdi nesîm-i nev-bahâr açıldı güller subh-dem
Açsun bizim de gönlümüz sakî meded sun câm-ı Cem
   Nefî
(Esdi ilkbahar rüzgarı açıldı güller sabah vakti
Açsın bizim dev gönlümüz sakî yetiş sun Cem’in kadehini)

5.Aşağıdaki boşlukları uygun sözcüklerle tamamlayınız.
*Tanzimat Edebiyatı ilk özel gazete olan ………………………………………’in çıkışı ile başlar, ………………………………………………dergisinin çıkışı ile son bulur.

*…………………………. adlı romanda Dilber isimli bir cariye kızın hüzünlü yaşamı ve Nil Nehri’ne atlayarak intiharı anlatılır.

*Orhun Kitabeleri ve Kutadgu Bilig üzerinde çalışma yapan Tanzimat …………………..’dir.
*İlk yarı resmi gazete ………………………………’tir.

*İlk pastoral şiir olan ………………….. ‘yı  ……………………………….. yazmıştır.

*Tanzimat Dönemi Edebiyatı öğretici metinlerinde ikilik  ………………………….çatışması temada, dilde , ifade biçimlerinde varlığını hissettirir.

*Tanzimat sanatçıları  ……………………………….edebiyatını örnek almışlar; ……….ve ………akımlarının  etkisinde kalmışlardır.

*İlk edebî roman olan ………………………‘ın yazarı ………………………’dir.

6.Şinasi’in Türk edebiyatına  getirdiği yenilikleri yazınız.

7.Ahmet Mithat Efendi’nin;
   a) ansiklopedik bir yazar olarak nitelendirilme nedenini kısaca açıklayınız.
   b) öykü ve romanlarında hangi tekniği kullandığını yazınız.
   c) İlk hikaye örnekleri sayılan eserinin adını yazınız.
   d) Gezi türünde verdiği eserinin adını yazınız.
   e) Tanzimat edebiyatının hangi döneminde yer aldığını yazınız.
8.Tanzimat Edebiyatı döneminde eski yeni tartışması yapan yazarları yazınız. Bu amaçla kaleme aldıkları eserler hakkında kısaca bilgi veriniz.

9. Aşağıda Tanzimat edebiyatına ilişkin yargılar verilmiştir. Bunlardan doğru olanı (D),yanlış olanı(Y) ile belirtiniz.
(  )İlk dönem Tanzimatçılar edebiyatı halkın eğitiminde araç olarak görülmüştür.
(  )Tanzimat döneminde , sade bir dille yazmak amaçlanmış, ancak başarılamamıştır.
(  )Tanzimat Edebiyatı , divan Edebiyatını her yönüyle dışlamıştır.
(  )Tanzimat şiirinde genellikle aruz ölçüsü kullanılmıştır.
(  ) Roman , öykü, tiyatro ilk kez Tanzimat edebiyatında görülür.
(  ) Tanzimat Edebiyatının ikinci döneminde dil iyice sadeleşmiştir.
(  ) Muallim Naci ,Tanzimat Döneminde yaşamış ve Dîvan şiirini savunmuş bir sanatçıdır.
(  )Tazimat şiirinde konu bütünlüğü yoktur.
(  )Tanzimat romanında köy gerçeğine ilk eğilen roman Küçük Paşa’dır.
(  )Tanzimat Edebiyatının ilk hiciv örneğini Ziya Paşa vermiştir.
 

CEVAP ANAHTARRI    MUKADDİME
    Mademki toplum içinde yaşayan halk bunca kanunla sorumludur, elbette yazarları kendi vatanının yararına dair fikirler  sunmayı kazanılmış haklardan sayar.Eğer buna bir kanıt aranacak olursa eğitilmiş milletlerin yalnız politika gazetelerini göstermek yeterlidir.
    Bu durum devletçe de uygun görülmüştür ki Tanzimat’ın oluşumunda gazete çıkarılmasına izin verilmişti.Hatta Müslüman olmayan azınlıkların çıkardığı gazeteler haklarının bile ötesindedir.Fakat asıl Osmanlı gazetelerinin bahsine gelince şimdiye kadar kimse özel gazete çıkarma ihtiyacı duymamıştır.Hele şükürler olsun ki bu durum sonunda,gerçekleşti.
   Şimdi bu gazete ülke içerisinden ve dışarısından haberle verecek olmasından ötürü Tercüman-ı Ahvâl adı verilmesi uygun görüldü. Bu gazetenin çıkarılması gereği açık ve net bir şekilde ortadadır ki bu sebeple bu ihtiyaca cevap vermek üzere çıkarılacaktır.
                                                                                                                   21 Ekim 1860
                                                                                                                  Tercüman-ı Ahval
1.Yukarıdaki metnin konusu nedir?Belirtiniz.
(İlk özel gazete olan Tercüman-ı Ahval ‘in çıkışını haber vermek ve özel gazetenin çıkarılış gerekçelerini açıklamaktır..
2.Yukarıdaki metinden çıkarılacak en kapsamlı yargı nedir?
(Toplumların sosyal ve siyasî gelişmelerinde gazetenin öneminin bilinmesi ve bu konuda toplumun bilinçlendirilmesi gerekir.)
3.Aşağıda verilen eserlerin yazarlarını yazınız.
Müntehabat-ı Eş’ar—(Şinasi)                                          Islahat-ı Edebiye—(Muallim Naci)
Renan Müdafaanamesi—(Namık Kemal)                       Kâmus Türkî—(Şemsettin Sami)
Yadigâr-ı Şebâp—(Recâizade Mahmut Ekrem)              Liberte —(Abdülhak Hamit Tarha)
Âkif Bey—(Namık Kemal)                                              İclal—(Samipaşazade Sezâî)
Felâtun Bey ve Rakım Efendi—(Ahmet Mithat Efendi)  Sergüzeşt (Samipaşazade Sezai)

4.Aşağıdaki beyitleri içerik ve söyleyiş bakımından karşılaştırınız.                                         
Ne mümkün zulm ile bî-dâdile imhâ-yı hürriyet
Çalış idrâkî kaldır muktedirsen âdemiyetten
      Namık Kemal
(Ne mümkün zulm ile işkenceyle hürriyeti yok etmek!
Çabalayıp idraki kaldır,gücün yetiyorsa insanlıktan)

Esdi nesîm-i nev-bahâr açıldı güller subh-dem
Açsun bizim de gönlümüz sakî meded sun câm-ı Cem
   Nefî
(Esdi ilkbahar rüzgarı açıldı güller sabah vakti
Açsın bizim dev gönlümüz sakî yetiş sun Cem’in kadehini)

(Her ikisinde de nazım birimi beyit, ölçü aruz ölçüsü dil yabancı kökenli kelimelerle yüklü olup yabancı dil kuralları dikkat çeker. Şekil bakımından divan geleneği devam ettirilir. İçerik bakımından Tanzimat şiiri yeniliklerle (konular yeni, bütün güzelliği esas)doludur.)

5.Aşağıdaki boşlukları uygun sözcüklerle tamamlayınız.
Tanzimat Edebiyatı ilk özel gazete olan (Tercümân-ı Ahvâl)’in çıkışı ile başlar.(Servet-i Fûnûn ) dergisinin çıkışı ile son bulur.

(Sergüzeşt) adlı romanda Dilber isimli bir cariye kızın hüzünlü yaşamı ve Nil Nehri’ne atlayarak intiharı anlatılır.

Orhun Kitabeleri ve Kutadgu Bilig üzerinde çalışma yapan Tanzimat yazarı (Şemsettin Sami) ‘dir.
İlk yarı resmi gazete (Cerîde-i Havâdis)’tir.

İlk pastoral şiir olan (Sahra) ‘yı (Abdülhak Hamit Tahran ) yazmıştır.

Tanzimat Dönemi Edebiyatı öğretici metinlerinde ikilik (doğu-eski/batı-yeni) çatışması temada, dilde , ifade biçimlerinde varlığını hissettirir.

Tanzimat sanatçıları  (Fransız) edebiyatını örnek almışlar; ……….ve ………akımlarının  etkisinde kalmışlardır.

İlk edebî roman olan (İnibah) ‘ın yazarı (Namık Kemal)’dir.

6.Şinasi’in Türk edebiyatına g getirdiği yenilikleri yazınız.

7.Ahmet Mithat Efendi’nin;
   a) ansiklopedik bir yazar olarak nitelendirilme nedenini kısaca açıklayınız.
   b) öykü ve romanlarında hangi tekniği kullandığını yazınız.
   c) İlk hikaye örnekleri sayılan eserinin adını yazınız.
   d) Gezi türünde verdiği eserinin adını yazınız.
   e) Tanzimat edebiyatının hangi döneminde yer aldığını yazınız.

(Ahmet Mithat Efendi eserlerinde okuyucuları bilgilendirmeyi amaçlamıştır. Yer yer romanlarının akışını bozar ve ansiklopedik bilgi verir. Yani halkı aydınlatmak için eser yazar. Bu nedenle ansiklopedik bir yazar olarak nitelendirilir.)

8.Tanzimat Edebiyatı döneminde eski yeni tartışması yapan yazarları yazınız. Bu amaçla kaleme aldıkları eserler hakkında kısaca bilgi veriniz.
(Tanzimat I.Dönem Namık Kemal ve Ziya Paşa
                 II. Dönem Recaizade Mahmut Ekrem ve Muallim Naci eski yeni kavgası yapmıştır.
Ziya Paşa Şiir ve İnşâ adlı makalesinde en güzel şiirin halk şiiri olduğunu söylemiş daha sonra yazdığı Harabat adlı eserde en güzel şiirin divan şiiri olduğunu söylemiştir. Harabat adlı eserdeki görüşleri eleştirmek amaçlı Tahrîb-i Harabat ve Takîp adlı eserleri Namık Kemal yazmıştır.Recaizade Mahmut Ekrem yeni şiir geleneğine uygun Zemzemi’yi yazmış,bunun karşında Muallim Naci yeni şiir anlayışına karşı çıkan Demdeme adlı eleştiri kitabını yazmıştır.
    Muallim Naci dîvan şiirini yüceltmiş ve Demdeme ‘de en güzel şiirin divan şiiri olduğunu söylemiştir.

9.Aşağıda Tanzimat edebiyatına ilişkin yargılar verilmemiştir.
Bunlardan doğru olanı (D),yanlış olanı(Y) ile belirtiniz.
(D)İlk dönem Tanzimatçılar edebiyatı halkın eğitiminde araç olarak görülmüştür.
(D)Tanzimat döneminde, sade bir dille yazmak amaçlanmış, ancak başarılamamıştır.
(Y)Tanzimat Edebiyatı, divan Edebiyatını her yönüyle dışlamıştır.
(D)Tanzimat şiirinde genellikle aruz ölçüsü kullanılmıştır.

(D) Roman, öykü, tiyatro ilk kez Tanzimat edebiyatında görülür.
(Y) Tanzimat Edebiyatının ikinci döneminde dil iyice sadeleşmiştir.
(D) Muallim Naci, Tanzimat Döneminde yaşamış ve Divan şiirini savunmuş bir sanatçıdır.
(Y)Tazimat şiirinde konu bütünlüğü yoktur.
(Y)Tanzimat romanında köy gerçeğine ilk eğilen roman Küçük Paşa’dır.
(D)Tanzimat Edebiyatının ilk hiciv örneğini Ziya Paşa vermiştir.