AHMED III (Sultan, Han) (Hacıoğlupazarı / Bulgaristan 1673 – İstanbul 1736)
Osmanoğulları’ndan 25. padişah ve 15. halife (1703-1730). IV. Mehmed‘in (1648-1687) küçük oğludur. Annesi Emetullah Rabîa Gülnûş Valide Sultan‘dır ki, III. Ahmed‘in, yerine geçtiği ağabeyi II. Mustafa‘nın (1695-1703) da annesidir. Seferde ve Hacıoğlupazarı ordugâhında doğdu. Ağabeyinin tahta geçmesi üzerine velîahd ve Edirne Vak’ası’nda onun tahttan indirilmesi üzerine pâdişâh oldu (22 Ağustos 1703). Saltanat devresi ikiye ayrılır ve 1718’de başlıyan ikinci kısmına Lâle Devri denir.

1718‘e kadar olan birinci devrenin özelliği, 1699 Karlofça Anlaşması ile kaybedilen toprakların geri alınması politikasidir. Venedik ve Rusya‘ya verilenler geri alınabilmiş, fakat Almanya’ya verilenler geri alınamadığı gibi, başka topraklar da Almanlar’a terk edilmiştir. Polonya’ya karşı böyle bir politika yürütülmemiştir; zira artık Osmanlı politikası, Polonya’nın Rusya ile Almanya arasında yutulmasını önlemeyi birinci prensip olarak kabul ediyordu.

3-ahmet

Bu arada asırlardan beri Cezayir‘de bir İspanyol üssü olarak kalan Vahran‘ın (Oran) fethi, mühim bir başarıdır. Sırasıyla Kavanoz Nişancı Ahmed, Damad Enişte Hasan, Kayserili Kalaylıkoz Ahmed, Baltacı Mehmed Paşalar’in kısa sadaretlerinden sonra Silahdar Çorlulu Damad Ali Paşa 4 yıldan fazla bir zaman için sadrazam oldu (1706-10). Köprülüzâde Dâmâd Nûmân Paşa’dan sonra Baltacı Mehmed Paşa tekrar sadârete getirildi ve Prut seferini yaptı (1711). Çar Petro yenildi ve Prut Anlaşma-sı’nı imzalamaya mecbur kaldı. Ağa Yû-suf, Nişancı Silâhdâr Süleyman, Hoca İb-rahim Paşalar’dan sonra İznikli Dâmâd Şehîd Silahdar Ali Paşa‘nın 3 yıldan fazla süren (1713-6) sadâreti başladı. İsveç kralı “Demirbaş” XII. Karl‘ın Türkiye’deki 5,5 yıllık misafirliği bu yıllara rastlar.

Şehîd Ali Paşa Mora‘yı yıldırım savaşıyla Venedik’ten geri aldıktan sonra (1715), Macaristan‘ı geri almak üzere Almanya üzerine sefere çıktı. Fakat Petervaradin‘de şehîd oldu ve ordu bozuldu (5 Ağustos 1716). Halil, Kayserili Nişancı Mehmed Paşalar’ın sadâretlerinde, gerçek iktidar, İstanbul’daki sadâret vekîli Nevşehirli İbrahim Paşa’-da idi. Nihayet İbrahim Paşa, sadrâzam oldu ki, onun 12 yıldan fazla süren sadrazamlık dönemine (1718-1730) Lâle Devri denir. Pasarofça sulhu ile, Almanya ile savaşa son verdi. Ancak son yıllarda, İran ile savaş başladı ve büyük fetihler yapıldı. 300.000 km2‘ye yaklaşan Batı İran ve Kafkasya’daki bu fetihler Hemedân Anlaşması (4 Ekim 1727) ile İran tarafından kabul edildi.

Ancak Nâdir Şâh‘m ortaya çıkıp başta Tebriz olmak üzere bu fetihlerin bir kısmını geri almaya kalkışması, Lale Devri‘ne (b. bk.) karşı çıkanlara büyük koz verdi. Patrona İhtilâli (b. bk.) ile İbrahim Paşa öldürüldü ve III. Ahmed tahtından indirildi. Saltanatı 27 yıl, 1 ay, 11 gündür. Daha 5 yıl, 9 ay Topkapı Sarayı’nda yaşadı ve 62,5 yaşında öldü. Yeni Câmî’de babasının ve ağabeyinin yanma gömüldü. Yerine yeğeni I. Mahmud (1730-1754) geçmiştir. Hattat, şâir ve müzisyendi. Mahlası “Necîb”dir. Oğullarından III. Mustafa (1757-74) ve I. Abdülhamîd (1774-89) sonradan pâdişâh olmuşlar ve Osmarioğulları, bu ikincisinden yürümüştür. Ayrıca yetişkin yaşlara gelen daha 5 oğlu ve on bir kızı olmuştur.