Dilbilimde Yapı
Dilbilimde Yapı
Yazar, bu bölümde öncelikle dilbilimde yapı konusunun ne zaman gündeme geldiğini açıklamaktadır. Benveniste, bir inceleme konusu olarak “yapı” ilkesinin 1930’da kısa bir süre önce, dile salt tarihsel yaklaşıma ve dili ayrışık öğelerine ayırarak bu öğeleri inceleyen bir dilbilime tepki olarak öne sürüldü. Bunun kaynağı ise Saussure’ün Cenevre’de verdiği derslere dayanmaktadır. Bu nedenle Benveniste, “çağdaş yapısalcılığın öncüsü” olarak Saussure’ü kabul etmektedir.
Saussure, yapı incelemelerinde temel kavram olarak “dizge” kavramını benimser. Ona göre dil, “kendi düzeni dışında düzen tanımayan bir dizge, nedensiz göstergeler dizgesidir.” Benveniste, bu noktadan hareketle, asıl önemli olan şeyin, bir dizge olarak görülen dilin yapısını incelemek olduğunu vurgulayarak, her dizgenin karşılıklı olarak birbirini etkileyen birimlerden oluştuğunu, ve yine her dizgenin yapısını oluşturan bu iç dizgeler nedeniyle birbirlerinden ayrıldığını söyler.
Benveniste, bu bölüme yapılsalcı öğretinin özünü açıklayarak son verir: “Yapısalcı öğreti, dizgenin öğelere oranla üstünlüğünü öngörür ve hem söz zincirinde, hem de biçimsel dizilerde öğeler arasındaki bağıntılar aracılığıyla dizgenin yapısını ortaya çıkarmayı amaçlar ve dildeki değişimlerin niteliğini gösterir”
Sedat BALYEMEZ
Yorumlar
Henüz yorum yapılmamış.