AFYONKARAHİSAR (Kısaca Afyon)
Anadolu yarımadasının batısında, Ege Bölgesi‘nin İç Batı Anadolu Bölümü‘nde kurulmuş bir il ve bu ilin merkezidir. İl doğuda Konya, batıda Uşak, kuzeybatıda Kütahya, güney batıda Denizli, güneyde Burdur, güneydoğuda Isparta, kuzeyde Eskişehir illeri ile komşudur. Merkez ilçe dahil 11 ilçesi vardır.
Bunlar : Merkez ilçe, Bolvadin, Çay, Dazkırı, Dinar, Emirdağ, İhsaniye, Sandıklı, Sinan paşa, Sultandağı ve Şuhut’tur.
İlin;
Trafik kod numarası :03
Denizden yüksekliği :1021 m
Yüzölçümü :14.808 km2 (Göller dahil)
Toplam Nüfusu :597.516 (1980 sayımı)
Nüfus Yoğunluğu :42
Geçim Kaynağı :Tarım ve Hayvancılık.

afyonkarahisar

Afyon, doğuda iç Anadolu, güneydoğuda Akdeniz Bölgesi içine sokulan toprakları dahil, bir yayla görünümündedir. Ortalama 1000-1200 m. yüksekliğindeki bu yaylanın güneydoğusunda Sultan Dağları (en yüksek tepesi Toprak Tepe 2.519 m.), doğuda Emir Dağları (Emiroğlu tepesi 2.307 m.), güneyde Sandıklı Dağı (2.250 m.), batıda Ahır Dağı (1.940 m.) yer alır. Bu dağlar arasında Afyon, Bolvadin, Çay ovaları vardır.

Akarsulan, Afyon’un akarsularını Sakarya, Büyük Menderes ve göller toplar. Kocaçay, Seyitsuyu, Büyük Menderes’in kolu Kufi çayı, Kah çayı, Akar çay ve Hamamçayı başlıca akarsularıdır. Konya Afyon sınırındaki Akşehir gölünün yarısı, ilin doğusundaki Eber gölü ve güneyde Denizli Afyon arasındaki Acıgöl başlıca gölleridir.İklimi, denizin ılık tesirlerinden uzak olan Afyonkarahisar’da kara iklimi hâkimdir. Yazlar sıcak ve kurak, kışlar çok soğuktur. Yağışlar daha ziyade ilkbahar mevsimindedir.

Ortalama sıcaklık 11,2°C, en sıcak ay ortalaması (Temmuz) 21,9°C, en soğuk ay ortalaması (Ocak) l,7°C’dir. Bugüne kadar Afyon ilinde tespit edilen en yüksek sıcaklık 37,8°C, en düşük sıcaklık – 27,2° C‘dir. Ortalama yağışlı gün sayısı 117,8, ortalama yağış miktarı 455,5 mm’dir. İl merkezinde kar yağışlı günlerin ortalama sayısı 14,2, yerin karla örtülü olduğu ortalama gün sayısı 27,2‘dir.
Bitki örtüsü, ilin tabîî bitki örtüsü bozkırdır. Orman alanları azdır. Yüzölçümünün ancak % 7 kadarı ormanlıktır. Ormanlara, daha ziyâde dağların batıya bakan yamaçlarında rastlanır. Güneydoğuda, Beydağları’nın Afyon‘a doğru sokulan kısımlarında ormanlık alanlar sıktır.

Nüfusu, Toplam nüfusu 597.516, merkez ilçe nüfusu 74.562’dir. Şehirleşme oranı düşüktür. Nüfusun % 68’i kırlık alanlarda % 32’si ise şehirlerde yaşar. Nüfus yoğunluğu Türkiye ortalamasının altındadır. 42 olan nüfus yoğunluğu merkez ilçede 80, Emirdağ’da 23, Sultandağı’nda 32’dir.1975 genel nüfus sayımı sonuçlarına göre, nüfusun % 61’i okur-yazardır. Okuma çağında olan 482.844 kişiden 189.124’i okur yazar değildir. Okuma bilmeyen nüfusun 58.420’si erkek, geri kalanı kadındır.

Ekonomisi, tarıma dayanan Afyon’da 415.920 hektar (1980 istatistiği) ekilen arazinin % 88’i tahıllara, % 2’si baklagillere,% o 5’i endüstri bitkilerine,% o 2,5’u yağlı tohumlar ziraatine tahsis edilmiştir. Tahıllardan en çok buğday (400.575 ton), arpa (320.300 ton), baklagillerden fasulye (3.933 ton), nohut (2.825 ton), endüstri bitkilerinden şeker pancarı (389.661 ton), afyon (6.415 ton-kapsül); yağlı tohumlardan ayçiçeği (11.705 ton), haşhaş (7.234 ton) üretilir.

Afyonkarahisar’da önemli miktarda afyon (kapsül) ve haşhaş yetiştirilir. Türkiye’de üretilen afyonun % 49’u, haşhaşın °/o 48’i Afyon’da üretilir. Geniş Afyon yaylalarında tarımın yanında hayvancılık da yaygın olarak yapılır. 1980’de Afyon ilinde 1.721.071 büyük ve küçükbaş hayvan vardır. Türkiye’de mevcut hayvan varlığının yaklaşık %2’si Af-yon’da olup, fert başına 3 hayvan düşer. En çok beslenen koyun (1.207.780), inek (141.319), tiftik keçisi (120.670)’dir. Sağı¬lan hayvanlardan elde edilen süt miktarı 87.935 ton’dur. Fert başına yıllık ortalama 148 litre süt düşer.

afyon-kalesi.

Yeraltı zenginliklerinin başlıcaları, manganez, diyatomit, mermer, kuarsit, tuz, linyit kö-mürüdür. Afyon mermeri ünlüdür. Linyit kömürü yatakları dağınık halde merkez ilçe, Çay, Dazkırı, Sincanlı ve Dinar’da bulunur. Afyonkarahisar, kaplıcalar ve içmeler yönünden zengindir.

Bunların başlıcaları ; Acısu içmesi, Araplıdere, Gazlıgöl, Geçek, Ömer, Bolvadin ve Sandıklı kaplıcalarıdır. Gazlıgöl kaplıcasında Kızılay tarafından işletilen bir maden suyu kaynağı vardır.Sanayi yönünden, Afyonkarahisar gelişmemiştir.

İldeki başlıca sanayi tesisleri; Şeker fabrikası (merkez ilçe), Çimento fabrikası, (merkez ilçe), Kızılay maden suyu işletme tesisleri (merkez), DDY Beton Travers Fabrikası (merkez), halı yünü ipi üreten ve yarıaçık cezaevine ait olan İplik fabrikası (merkez), Seka Selüloz Malt Fabrikası (Çay), Alkoloid Fabrikası (Bolvadin) ve M.K.E. Kurumu’nun Sandıklı ilçesindeki taşıt kasaları yapan fabrikasıdır.

Bu tesislerin tamamı devletin olup, özel sektör, daha ziyade tuğla kiremit, mermer atölyeleri, nebati yağ fabrikaları işletir. Afyon, kaymağı ile ünlü bir şehrimizdir. Ulaşım, Afyonkarahisar ili ulaşım yönünden çok gelişmiştir. İl merkezi kara ve demir yollarının kavşak noktasındadır. Ege Bölgesi’ni İç Anadolu’ya bağlayan demiryolu ile Haydarpaşa Konya Adana demiryolu Afyon’dan geçer. İzmir-Ankara ve Kütahya-Konya karayolları da il merkezinden geçer. Afyon’da askerî bir havaalanı da vardır.

Tarihçesi, adını kaymak, haşhaş ve şifalı sulara veren Afyonkarahisar‘in eski adı Karahisar‘dır. Anadolu’da bulunan diğer Karahisar’lardan ayrılabilmesi için de Afyon’a “Karahisâr-ı sahip” adı verilmiştir. Haşhaş ziraatinden dolayı Afyonkarahisar veya sadece Afyon olarak anılan bu ilimize, ilk bilinen yerleşmelerin Hititler zamanında olduğu sanılmaktadır. Türkler’e gelinceye kadar sık sık el değiştirmiştir. Hitit, Frig, Lidya, Pers, Makedonya, Roma, Bizans devletleri sırayla bu bölgeye hakim olmuşlardır. 1071 Malazgirt Zaferi‘nden sonra Süleyman Şah komutasındaki Selçuklu ordusu tarafından Türk topraklarına katılmıştır.

Anadolu Selçuklu Devleti’nin Moğolların hâkimiyetine girmesiyle Afyonkarahisar’da Sahip Ata Beyliği kuruldu. Daha sonra sırayla Eşref oğulları Beyliği, Germiyan Beyliği ve KaramanoğluBeyliği bölgeye hâkim oldular. Nihayet, Selçuklular zamanında devlet hazinesinin saklandığı Afyon, son Germiyan Bey’i Yakup Bey’-in vasiyeti üzerine II. Murad zamanında 1429 yılında Osmanlı Devleti topraklarına katıldı.I. Dünya Savaşı’ndan sonra Yunan istilâsına uğrayan Afyonkarahisar, 27 Ağustos 1922’de kurtarılmıştır. Afyonkarahisar’ın Millî Mücadele’mizde özel bir yeri vardır. Gazi Mustafa Kemal Başkumandanlık Meydan Muharebesi’ni Afyon Kocatepe’den idare etmiştir.
Tarihi Eserler
a) Afyon Kalesi : Hititler döneminde yapılan kale, muhtelif devirlerde tamir görerek günümüze kadar ulaşmıştır. Selçuklular zamanında kale, Devlet hazinesinin saklandığı bir yerdi.
b) Ulu Cami : Selçuklu dönemi eseridir. 1273’te yapılmıştır.
c) Kuyulu Mescit: Selçuklu
d) Mısrî Camii: 15. asır, Osmanlı
e) İmaret Camii: 15. asır, Osmanlı
f) Kırkgöz Köprüsü Bolvadin yakınlarında olup Akar çay üzerindedir. Roma – Bizans dönemine aittir. Mimar Sinan tarafından onarılmıştır.
g) Han ve Kervansaraylar, Afyon ilindeki han ye kervansaraylar Selçuklu ve Beylikler dönemlerine ait olup başlıcaları Çay ilçesindeki Taşhan, Sultandağ’ındaki Sâhipata Kervansarayı ile İhsaniye’deki Eğret Hanı ve Döğef kervansarayıdır.
h) Medreseler : Merkez ilçede Gedik Ahmet Paşa Medresesi ile Çay ilçesindeki Çay Medresesi’dir. Çay Medresesi Selçuklular, Gedik Ahmet Paşa Medresesi Osmanlılar dönemlerine aittir.
ı) Türbeler : Merkez ilçede Mevlevî türbesi, Kadın Ana ve Abdürrahim Karahisarî türbeleri ile İhsaniye’de Sayababa ve Baharbaba türbeleri, Sandıklı’da Muradım türbesi önemli ziyaret yerlerindendir.
i) Millî Mücadele’nin önemli savaşlarının yapıldığı Afyon il topraklarında birçok şehitlik vardır.
Bunlar : Afyonkarahisar, Yıldırım Kemal, Anıtkaya, Agâh Efendi, Dedesi ve Sandıklı şehitlikleridir,
k) Zafer Anıtı : Millî Mücadele’de Türkün zaferini ve Afyonkarahisar’ın kurtuluşunu canlandıran anıt. 1936’da yapılmıştır.

afyon evleri

afyon-kalesi