ALMANYA (Doğu ve Batı)
Orta Avrupa’nın en mühim ülkesi. Bugün Federal (veya Batı) Almanya ve Doğu Almanya olarak iki devlete ayrılmıştır. Federal Almanya 248.667 km 2 ve 62.000.000 nüfusludur (1982). Gayri safî millî hasılası 806 milyar dolar ve kişi başına gelir 13.000 dolardır. Doğu Almanya 108.177 km 2 ve 17.000.000 nüfusludur. Gayri safî millî hâsıla 111 milyar dolar ve kişi başına gelir 6.500 dolardır. Federal Almanya’nın başkenti Bonn, Doğu Almanya’nınki Doğu Berlin’dir.

almanya

Coğrafya : Almanya, kuzeyde Kuzey Denizi ve Baltık Denizi ile güneyde Alpler arasındaki Orta Avrupa ülkesidir. Federal Almanya bugün Hollanda, Belçika, Lüksenburg, Fransa, İsviçre, Avusturya, Çekoslavakya, Doğu Almanya, Baltık Denizi, Danimarka ve Kuzey Denizi ile çevrilmiştir. Doğu Almanya’nın ise Federal Almanya, Çekoslovakya, Polonya ve Baltık Denizi ile sınırları vardır.Ülkenin Bavyera denen güneyinin en güneyi, Alp dağlarının kuzey yamaçlarıdır. Bu yöre dışında Almanya, dağlık bir ülke değildir, 1.000 metreyi aşan ancak bir kaç tepeye tesadüf edilir, bunlar da 1.500 metreyi aşmaz. Doğu Almanya’da hiç bir yükseklik, deniz seviyesinden 1.000 metreye erişmez. Alp yamaçlarında ise Zugspitz 2.968 metreye yükselir, fakat Almanya–Avusturya sınırı üzerindedir.

Bununla beraber ülkenin kuzeyden güneye gittikçe yükseldiği söylenebilir. Bütün kuzey, Kuzey Denizi ve Baltık Denizi kıyılarından başlayarak epey içerilere kadar, büyük bir ova halindedir (Kuzey Almanya Ovası). Akarsular bakımından ülke zengindir. En mühim akarsu, Ren’dir. İsviçre’den, Alpler’den kaynaklanır. İsviçre-Almanya ve Fransa-Almanya sınırlarını çizdikten sonra tamamen Almanya’ya girer. Batıya, Hollanda’ya dönerek Kuzey Denizi’ne dökülür. Üzerinde yoğun bir akarsu trafiği vardır. Güneyde Bavyera’da Tuna, Fransa sınırına epey yakın Karaorman yöresinden kaynaklanır, batıdan doğuya Bavyera’yı geçerek Avusturya‘ya girer. En mühim kolu İşar, Avusturya’dan kaynaklanıp Bavyera’da Tuna’ya kavuşur. Münih şehri, bu ırmağın üzerindedir.

Elbe nehri Çekoslavakya’dan kaynayarak Doğu Almanya‘yı baştan başa geçer, Batı Almanya‘ya girer. Burada Kuzey Denizi’ne dökülür. Döküldüğü koy üzerinde Hamburg limanı vardır. Baltık Denizi’ne dökülen Öder, bugün Doğu Almanya-Polonya sınırını çizmektedir. Öder ile Elbe, çeşitli kanallarla birleştirilmiştir. Berlin şehri, Spree ırmağı üzerindedir ve her iki nehirle bağlantısı vardır. Weser, ülkenin bir iç akarsuyudur. Kuzey Denizi’ne döküldüğü koya yakın yerde Bremen nehir limanı kurulmuştur. Ancak ülkenin en büyük yerleşme merkezleri, Ren veya kolları olan ırmaklar üzerinde veya yakınındadır (Essen, Frankfurt, Kolonya).

Ülkede mühim bir göl yoktur. En büyükleri Konstanz Gölü, deniz seviyesinden 396 metre, Federal Almanya-İsviçre-Avusturya arasındadır. Mühim bir ada da mevcut değildir. En iri ada olan Rügen, Baltık’ta ve bugün Doğu Almanya’ya aittir. Orman örtüsü bugün bile zengindir. Kuzeye doğru iklim soğur. Yazlar güneyde oldukça sıcak, kuzeyde ılımandır. Yağış kışın genellikle kar şeklindedir. Ocak ayı ortalaması bir çok bölgede 0°C, hattâ -5°C‘ın altındadır. Temmuz ortalaması ise çok az yörede 20°C‘ın üzerine çıkar.

Doğu Almanya Ekonomisi

Ekonomi: Almanya, geçen asırdan beri, dünyanın en gelişmiş ve ileri ekonomilerinden birine sahiptir. Ekonomi gücü, ağır endüstri üzerine kurulmuştur(demir-çelik, otomotiv, uçak, tersane). İnce ve hassas sanayi dallarında Almanya çok ileridir(kimya, ilaç, optik aletler, elektrik ve elektronik). Ruhr Bölgesi denen ve adını Ren’in doğuya doğru akan bir çayından alan yöre, yeryüzünün en yoğun sanayi bölgelerinden biridir. Bununla beraber gerek Batı, gerek Doğu Almanya‘nın her bölgesinde yoğun sanayi yörelerine tesadüf edilir. Güneye doğru tarım ve hayvancılık, bir dereceye kadar ehemmiyet kazanır. Bu büyük sanayin birinci enerji kaynağı olan elektrikte Almanya, kendi kendine yeterlidir.

Federal Almanya’nın elektrik üretimi 373 milyar kilovat-saat, Doğu Almanya’nınki 98 milyar kilovat saattir. İkinci enerji kaynağı olan petrolde ise Almanya, dışarıya bağımlıdır. Batı Almanya‘da yılda 5 milyon ton kadar petrol çıkarılmaktadır. Batı Almanya’nın yıllık petrol tüketimi ise 140 milyon tonun üzerindedir. Bunu dışarıdan satın almaktadır. Kömür ve linyit yeterlidir (Batı Almanya’da yılda 87+131 milyon ton).Her iki Almanya’da gelişmiş bir tarım ve hayvancılık olmakla beraber, ülkenin ihtiyaçlarına yeterli değildir. Besin maddeleri de ithâl edilmektedir. Federal Almanya’da buğday üretimi 8 milyon ton ve Avrupa’da Fransa ve İtalya’dan sonra üçüncüdür. (Rusya ve Türkiye, Avrupa dışında sayılmıştır). Buna Avrupa’nın en yüksek üretimi olarak 8 milyon ton arpayı (Doğu Al-manya’da 4 milyon ton) eklemek gerekir. Patates, en fazla Almanya’da tüketilen bir besin maddesidir.

Hayvancılıkta büyük baş hayvan başta gelmektedir, koyun ve keçi ehemmiyetsizdir.Sanayi gücüyle Batı Almanya, dünyanın en zengin toplumlarından biri hâline gelmiş ve refah devleti çizgisine erişmiştir. Sanayi ve hizmet alanlarında 2 milyon kadar yabancı işçi çalıştırmaktadır. Batı Almanya’da Türk işçileri ve aileleri bir milyonun üzerinde bir nüfus oluşturmaktadır. Bazı şehirlerde (bilhassa Münih, Kolonya) Türkler yoğundur. Doğu Almanya ise, komünist ülkelerin sanâyî bakımından en gelişmişi olmasına rağmen, Batı Almanya seviyesine erişemediği gibi, refahı vatandaşa da yansıtamamakta, gelir devlet işlerine harcanmaktadır.Gayri safî millî hasıla (GSMH) (b.bk.) bakımından Batı Almanya Dünya.. devletleri arasında Amerika, Japonya ve Rusya’dan sonra 4. olup, Rusya ile hemen hemen at başı gitmektedir.

Nüfus : Km 2’ye nüfus yoğunluğu Batı Almanya‘da 250, Doğu’da 157’dir. Batı Almanya’daki yabancı işçiler dışında her iki Almanya’da azınlıklar ehemmiyetsizdir. Nüfus, Almanca konuşan Almanlar’dan oluşur. Nüfûsun % 49’u Protestan Hıristiyan, % 45’i Katolik Hıristiyan, % 4’e yakını Müslüman‘dır. Bavyera hemen tamamen Katolik’tir.Halkın büyük ekseriyeti şehirlerde yaşar. Başta Ruhr bölgesi olmak üzere bir çok kesimde, bir çok şehir biribiriyle bitişmiş, aralarındaki mesafe iskân edilmiştir. Meşelâ Ruhr bölgesinde Essen’in nüfûsu 653.000, Dortmund’unki 610.000, Düsseldorf’unki 595.000, Duisburg‘unk’i 559.000, Bochum‘unki 403.000, Wuppertal‘inki 395.000,Gelsenkirchen‘inki 306.000 olduğu halde, gerçekte bütün bu şehirler, daha küçüklerini de araya alarak, birbirleriyle bitişik veya bağlantılı bir blok teşkül ederler. Bu suretle “Büyük Essen” denen bu şehirler blokunda nüfus 5 milyona yaklaşır.

Batı Berlin’in nüfusu 2.000.000’dur. Hamburg limanının nüfusu da banliyöleriyle 2 milyona yaklaşır. Bavyera’da en büyük şehirler Münih (Alm. München) (1.300.000) ve Nürnberg (583.000)’dir. En büyük milletler arası hava ulaşım merkezi olan Frankfurt (740.000), Kolonya (Alm. Köln) (çevresiyle 1.338.000), Kolonya’nın en güneyinde başkent Bonn (286.000), Vestfalya’nın en büyük merkezleridir. Bremen limanı (556.000), Baden‘de Stuttgart (çevresiyle 732.000), Aşağı Saksonya’da Hannover (536.000), Baden’de Mannheim (çevresiyle 464.000), diğer mühim şehirlerdir.

Baltık üzerindeki iki mühim limanı, Kiel (251.000) ve Lübeck’i (222.000) de anmak gerekir. Kiel, aynı adlı kanala adını verir ki, asrımızın ilk yıllarında açılan bu kanal, Baltık Denizi ile Kuzey Denizi’ni birleştirir. Hessen-Palatinat bölgesinin iki merkezi, Wiesbaden (273.000) ile Mainz (186.000), aralarından Ren geçmesine rağmen, bitişmiştir. Fransa sınırına yakın Saarbrücken (194.000), Karlsruhe (271.000), Aachen (243.000) şehirleri vardır. Heidelberg (129.000), Göttingen (128.000), Erlangen (101.000), Tübingen, Würzburg (127.000) üniversiteleriyle ünlüdür. Doğu Almanya’da ise nüfûsun % 88’i Protestan, % 11’i Katolik’tir. Başkent Doğu Berlin’in nüfûsu 1.134.000’dir. Saksonya’nın başlıca şehirleri Leipzig (564.000), Dresden (515.000), Karl-Marx-Stadt (eski Chemnitz) (315.000)’tır. Magdeburg (284.000) ve Halle (233.000) daha kuzeydedir. Rostock (227.000) en mühim limandır. Potsdam (127.000), eskiden Prusya krallarının oturduğu Berlin’in ünlü banliyösüdür.
Eyâletler : Federal veya Batı Almanya, 11 devlet veya eyaletten (Alm. Land, çoğ. Lander) kurulu birleşik bir devlettir.

Eyâletler, başkentleri, yüzölçümleri, nüfusları (31.12.1979) ve nüfus yoğunlukları şöyledir:

Nüfus Yoğunluğu

Nüfus çok az artmaktadır. Yabancı işçiler olmasa, bu artış adetâ hissedilmez derecededir. 1.1,1954’te ve yabancı işçi akını başlamadan önceki nüfus 52.834.000 iken, 1.1.1966’da 59.297.000’e çıkmış, bugün ancak 62 milyona erişebilmiştir (1.1.1980 : 61.439.000). İlk yıllarda Doğu Almanya’dan Batı’ya milyonlarca geçiş olmuş, son yıllarda bu hareket de durmuştur. 1953’te 18 milyon olan Doğu Almanya’daki nüfus ise bugün 17 milyona erişmek üzeredir. Her İkiAlmanya’nın toplamı: 356.844 km2 toprak, 79.000.000 nüfus (km2’ye 221 kişi), GSMH : 917 milyar dolar (kişi başına 11.608 dolar).Doğu Almanya, 15 il’e ayrılarak yönetilir. İllerin büyüklüğü 403-12.568 km2 arası, nüfusları ise 547.000-1.942.00 arasıdır (yoğunluk : 58 ilâ 2.814).

Ulaştırma :
Federal Almanya : Hava trafiği dünyanın en yoğun ülkelerinden biridir. Lufthansa (Alman Hava Yolları), dünyanın en büyük milletlerarası hava yolları şirketlerinden biridir. Ticaret filosu 7.877.000 tondur. Karayolları 7.029km’si autobahn (otoban) olmak üzere 170.661 km, motorlu vâsıta sayısı 28.310.000’dir. 2 kişiye bir otomobil düşmektedir. 1979 yılı içinde karayollarında 486.441 trafik kazası olmuş ve 13.222 kişi ölmüştür. Demiryolları, 11.211 km’si elektrikli olmak üzere 31.711 km’dir. Ülkede toplam 24 milyon baskı yapan 372 gündelik gazete yayınlanmaktadır.
Doğu Almanya : Ticâret filosu 1.308.000 tondur. Karayolları 47.494 km, motorlu vâsıta sayısı 4.064.000’dir. 4 kişiye bir motorlu vasıta düşmektedir. Demiryolları, 1.621 km’si elektrikli olmak üzere 14.164 km’dir.
Eğitim :
Federal Almanya : İlk ve orta öğretimde toplam 10 ile 15 yıl okunmaktadır ve iki dereceye ayrılmıştır. Bu öğrenimden sonra yüksek öğretime geçilmektedir. 64 üniversitede 728.000 talebe (258.000 kız) + dîğer yüksek okullarda 237.000 öğrenci (88.000 kız) + yüksek öğretim veren 15 konservatuar ve 10 güzel san’atlar akademisinde 17.000 öğrenci (8.000 kız) okumaktadır. Okuma-yazma bilmiyen Alman yoktur.

almanlar_caddesi

Doğu Almanya : 10 ile 12 yıllık öğretim mecburi ve ilk öğretimle orta öğretim bir aradadır. Bundan sonra yüksek öğretime geçilmektedir. 53 üniversite ve yüksek okulda 62.000’i kız olmak üzere 129.000 öğrenci okumaktadır. Okuma-yazma bilmiyen yoktur. Nüfûsun tamâmına yakını da 10 ilâ 12 yıllık orta öğretimden geçirilmektedir. Buna karşılık yüksek öğretim planlanarak sınırlandırılmıştır. Nüfûsun 132’de l’i yüksek öğrenim öğrencisidir. Halbuki Federal Almanya’da bu nisbet 63’te l’dir. Fakat Federal Almanya’da pek çok yabancı öğrenci de okumaktadır.
Savunma :
Federal Almanya : NATO üyesidir. Askerlik 15 aydır. Savunma bütçesi 20,2 milyar dolardır. 552 savaş uçağı vardır. 335.000 kara + 37.000 deniz + 106.000 hava askeri, toplam 478.000 asker silâh altındadır. Jandarma yoktur. İhtiyat asker sayısı 750.000’dir.
Doğu Almanya : Varşova Paktı üyesidir. Askerlik karada 18, deniz ve havada 24 ay-dır. Savunma bütçesi 7 milyar dolar ve Varşova Paktı üyeleri içinde Rusya’dan sonra ikincidir. 359 savaş uçağı vardır. 113.000 kara -l- 16.000 deniz + 38.000 hava + 70.000 jandarma askeri, toplam 227.000 asker silah altındadır. İhtiyat asker sayısı 30.000’dir. Doğu Almanya’nın Cezayir, Angola, Habeşistan, Libya, Mozambik, Güney Yemen ve Suriye’de bir-likleri veya askerî personeli bulunmaktadır.

Federal Almanya Eğitim

Yönetim :
Federal Almanya : 11 devlet veya eyaletten kurulu bir federasyondur (birleşik devlet). Her eyâletin meclisi, hükümeti (bakanlar kurulu) ve başbakanı, bayrağı vardır. İç yönetimde her “biri otonom’dur (muhtâr = özerk). Federal meclis ve hükümet ile federal başkan, Bonn’dadır. Eyâletler, nüfusları nisbetinde milletvekili ile Bonn’da temsîl edilirler. Cumhurbaşkanı, birliğin sembolüdür ve pratikte yürütme yetkisi yoktur. Bütün yetki, “şansölye” denen federal başbakanın ve onun kurduğu hükümetin elindedir. Hıristiyan Demokrat ve Sosyal Demokrat olarak iki büyük parti ile, ikincilere destek veren küçük Hür Demokrat Parti vardır. Bütün Almanya sathında geçerli oyların % 5’ini alamayan parti, federal meclise milletvekili gönderememekte ve bu °7o 5’lik barajı da sadece 3 parti aşabilmektedir. Federal Almanya, hürriyetçi demokrasi ile yönetilen bir ülkedir. Devletin resmî adı “Bundesrepublik Deutschland”dır.
Doğu Almanya: Resmî adı Demokratik Alman Cumhuriyeti (Deutsche Demokratishe Republik)’dir. 7 Kasım 1949’da kurulmuştur. Bir komünist devlettir. Yönetim komünist partinin elindedir. Komünizm dışında hiç bir rejim geçerli olmadığı gibi, istenmesi ve lehinde konuşulması da en ağıt cezalarla yasaklanmıştır. Hür seçim ve sendika yoktur. Gerçekte Varşova Paktı‘nır dîğer üyeleri gibi Doğu Almanya, Rusyaya; bağlı ve “peyk = uydu” denen devletler dendir. Rusya‘nın politikası dışında hiç bi dış ve iç hareket ve yönlendirmede bulunamamaktadır. En büyük Rus asker birlikleri, Doğu Almanya’da üslenmiştir. (Târih, kültür ve san’at için bk. Almanlar)

Kiel-Kanalı

Almanya Federal Savunma