ANADOLU ve RUMELİ MÜDAFAA-İ HUKUK CEMİYETİ
Millî Mücadele’yi yönlendiren ve teşkilatlandıran kuruluş. 30 Ekim 1918’de Mondros Mütarekesi imzalanarak Türkiye (Osmanlı) imparatorluğu Birinci Cihan Savaşı‘ndan yenilgi ile çıktığını kabul etmişti. Mütareke şartları ağırdı. Buna rağmen millet, bu şartlara uymayı kabul etmişti. Ancak savaşın galibi olan Müttefikler, mütareke şartlarını bozarak, mütareke sırasında devletin hakimiyetinde bulunan Anadolu ve Doğu Trakya’nın şurasına burasına asker çıkarmaya, türlü yolsuzluklar ve kıyımlar yapmaya başladılar.

Anadolu ve Rumeli (Trakya)’nde buna karşı milletin haklarını savunmak için, bir çok mahallî ”müdâfaa-i hukuk” (millî hakların savunulması) cemiyetleri (teşkilatı) kuruldu. Mustafa Kemal Paşa(Atatürk)’nın öncülüğünde bütün bu cemiyetler, 4 Eylül 1919 Sivas Kongresi (b.bk.) kararı ile, “Anadolu ve Rumeli Müdâfaa-i Hukuk Cemiyeti” adı altında tek kuruluş olarak birleştirildi. Bu kuruluş, az sonra yapılan genel seçimlere girerek, ekseriyeti kendi üye, mensup ve adaylarından oluşan bir meclis seçtirdi. Ancak 1920 Martında İstanbul’daki bu meclisin İngilizler‘ce basılması ve mühim milletvekillerinin Malta‘ya sürülmesi üzerine kaçabilen milletvekilleri Ankara’ya gelerek orada 23 Nisan 1920‘de toplandılar.

Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti