Arkeoloji
Arkeolog eski uygarlıkların bulunduğu, şimdi bırakılmış yerlerde kazılar yaparak, eski insanlara ait ne bulursa toplar. Arkeolojik kazı son derece bilimsel ve mesleğe özgü ustalık iste­yen bir iştir. Bu arada amatörlerin de kazı işle­rinde arkeologlara büyük yardımları dokunur. Çoğu kez bütün siteyi kazmak olanaksızdır. Bun­dan dolayı kazı planlı bir biçimde yapılır: kazı yeri ya bölgenin tam ortasından geçecek biçim­de seçilir; ya da eski sitenin köşeleri ya da tam ortası kazılır. Kazılacak her hendek işaretlenir, haritadaki yeri saptanır. Sonra kazı başlar. Bakir toprağa, yani insan eli değmemiş toprağa gelinin-ceye kadar kazılır. Önce ilk toprak tabakası dik­katle kaldırılır. Sonra bunun altındaki her toprak tabakası büyük bir dikkatle malalarla kazılıp te­mizlenir. Toprağın rengindeki değişiklikler deği­şik tabakalara işaret eder. Bulunan her şeyin yeri ve durumu kaydedilir. Önemli bulgular yerinde, fotoğrafla saptanır.
Arkeolog bunlara bakarak her tabakada ne bulunduğunu gösteren planlar çizer. En alttaki tabakalarda bulunan nesnelerin tarihi üst tabaka­larda bulunanların tarihinden daha eskidir. Arke­olog bulduğu kırık çanak çömleğin hangisinin daha yeni, hangisinin daha eski olduğunu buna göre anlayabilir. Ama bulunan nesnelerin gerçek yaşı nedir? İşte asıl önemli olan bunu bulabil­mektir. Bir rastlantı sonucu, örneğin belli bir tür­deki çanak çömleğin yanında üzerinde tarih ya­zılı bir sikke bulunur. Bu sikke, çanak çömleğin de yaşını ele verir. Ama her zaman böyle rastlan­tılar olmaz. Bundan dolayı, daha çok insan eliyle yapılan nesnelerin (çanak çömlek, mücevherat gibi) çeşitlere aynlıp sınıflandırılması yoluna baş vurulur. Hangi türün hangi türden gelişmiş oldu­ğu ve hangi tarihte geliştiği gibi gerçekler saptan­maya çalışılır.