Asalak
Asalak, bir başka hayvanın ya da bitkinin üstünde ya da içinde yaşayan, besinini ondan alan organizmalara verilen ad. Hayvan öbeklerinin çoğu, asalaklar içerir. Asalak bitkilereyse hem daha ender rastlanır, hem de bunlar çoğunlukla ışılbireşim (fotosentez) yapabildikleri için, bütün besinlerini asalak yaşadıkları bitkiden almazlar. Asalak hayvan ya da bitkinin yerleştiği hayvan ya da bitki bazen ölürse de, gerçek asalak yerleştiği bitki ya da hayvana öylesine uyum sağlar ki, ölüm olayı çok az görülür. Dış asalaklar yerleştikleri hayvan ya da bitkinin dışında, iç asalaklar sa hücrelerinin içinde (hüc-reiçi asalaklar) ya da beden boşluklarında ve sıvılarında (hücredışı asalaklar) yaşarlar. Barsak kurtları, şeritler, solucanlar, vb. pek çok asalak organizma, sağlam deri ve tutumlarıyla ya da beslendikleri hayvanın kimyasal savunma organizmalarını şaşırtıp aldatan maddeler üreterek kendilerini korurlar. Başka böcek türlerine saldıran asalak böcekler, büyük çoğunlukla konaklarının ölümüne neden olurlar. Ayrıca, böcekler arasında aşırıa-salaklık da görülür; yani asalaklar, kendilerinden küçük asalakların saldırısına uğrayabilirler. Asalağın bir konaktan öbürüne geçmesi için, bazen farklı bir hayvan taşıyıcı olarak kullanılır. Bu taşıyıcının kendi de bir asalak olabilir. Sözgelimi sıtma sivrisineği, insanlarda sıtmaya yol açan Plasrnodium adlı asalak birhücreli hayvanın taşıyıcısıdır. İç asalakların çoğu, yavrularından bir bölümünün başka hayvanlara geçebilmesi için binlerce yumurta yapmak zorundadırlar. Sözgelimi barsak solucanı (Ascaris lumbricoides), günde 250 000 yumurta yapabilir. Dış asalaklarınsa bir bölümü kendi kendini dölleyebilen ikicinsli hayvanlardır; yaprakbitki ve asalakan gibi bazı türlerse döllemesiz üremeyle çoğalırlar.
Yorumlar
Henüz yorum yapılmamış.