Azatlı köle (client): Köleler kendilerini satın alanlara iyi hizmet ettikleri veya başka sebeplerle kendilerine hürlükleri verildiği zaman "azatlı köle" olurlar. İlkçağ sonunda azatlı köleler ayrı bir tabaka haline gelmeye başladı. Üniversel dinler azatlı köleliği artırdı. Islâmda bunlara "ma'tuk" ve azatlı köle sınıfına "Mevaiî" deniyordu. Abbasî devletindeki hassa ordusu, nitekim Osmanlı devleti ve onun hassa ordusu olan "devşirme" lerden meydana gelen Yeniçeriler bu azatlı kölelerdendi.