Tanzimat'la birlikte devleti kurtarmak ve modernleştirmek yolunda ortaya çıkan fikir akımlarından biri de "Batıcılık"tır. Bu akım, kaynağını Tanzimat ve hatta ondan önceki ıslahat (yenilik) hareketlerinden alır. Batılılaşma hareketlerinin ilk önderleri padişahlar ve onların destekledikleri sadrazamlar olmuştur. Tanzimat döneminde Namık Kemal, Şinasi ve Ziya Paşa edebiyat aracılığıyla Batı'nın kültürel gelişimlerini devlete yansıtmada öncülük etmişlerdir.

I. Meşrutiyet'ten sonra Batılılaşmanın önderleri yönetim kadrosunun dışında bulunan "Jön Türkler"dir. Onlar, Batının sosyal, siyasî, ekonomik ve felsefi görüşlerine uygun bir devlet anlayışını benimser. Bu görüşe sahip kişiler, devletin ancak Batılılaşarak kurtulabileceğini savunurlar. Yalnız siyasî alanda değil,

sosyal ve ekonomik alanda da değişikliklerin olmasını isterler. Bu yüzden Batıcılık akımın etrafında toplananlar, fikirlerini çoğunlukla "İçtihad" dergisinde dillendirir. Batıcılara göre, Osmanlı Devleti'nin en büyük problemi Batılı olmamaktan kaynaklanmaktadır. Dolayısı ile tek kuruluş, bu yüzyılın fikir ve ihtiyaçlarına uygun, Batı tarzında medenî bir devlet ve millet hâlini almaktır.

Abdullah Cevdet, Baha Tevfik, Tevfik Fikret, Celal Nuri bu akımı savunan kişilerdendir, ilk olarak askerî alanda başlayan Batılılaşma hareketi, daha sonra devlet ve toplum hayatında da etkili olmuştur.

Atatürk de Batı'nın en önemli katkısını toplumun yaşam biçiminde ve bu topluma hâkim olduğuna inandığı pozitif bilimlerde görmüştür.