BİYOTİK FAKTÖRLER

Üreticiler: Fotosentez ve kemosentez mekanizmaları ile inorganik maddelerden organik madde sentezleyebilen ototrof bakteriler,mavi yeşil algler,kloroplast taşıyan protistalar ve bitkilerdir. Enerji ve maddenin canlıların kullanabileceği hale dönüşümünü sağlayan canlılardır.

Tüketiciler: İhtiyacı olan besinleri diğer canlılardan hazır olarak alan  hayvanlar ,protistalar,parazit bitki ve mantarlar,hetotrof bakterilerdir.

Tüketiciler üç grupta incelenir:

1- Bitkilerle beslenen: (1.Tükticiler)

2- Hayvanlarla beslenen(2.Tüketici) 

3- Yırtıcılar: (3.Tüketiciler) 

Ayrıştırıcılar: Bitki,hayvan ölüsü ve artıklarını besin olarak kullanan saprofit bakteri ve mantarlardır.

 

ABİYOTİK  FAKTÖRLER

1-İklim faktörleri:Canlılar yaşamlarını sürdürürken güneş ışını,ısı,basınç,nem,hava hareketleri gibi iklim faktörlerden etkilenirler.

A) Işık:

a) Işığın kalitesi,şiddeti,süresi önemlidir

b) Canlıların temel enerji kaynağıdır

c) Fotosentez için gereklidir

d) Bitkide çimlenme,büyüme,yönelme. klorofil sentezi için gereklidir

e) Işık bitkilerin  yaşam alanını belirler           

f) Hayvanlarda  üreme,göç,pigmentasyon,bazı vitaminlerin sentezi ,sucul hayvanlarda solunum üzerine etkilidir           

 

B) Isı: Canlılarda yaşamsal olaylar belirli ısıda gerçekleşir. Yüksek ve düşük ısıda yaşamsal olaylar azalır hatta durur.       

Bitkilerde       : a) Çimlenme    b) Köklerle su alınımı   c) Fotosentez

Hayvanlarda  : a) Üreme          b) Gelişmenin devamı

c) Değişken ısılı hayvanlarda (Omurgasızlar,Balıklar , Kurbağalar , Sürüngenler ) metabolizmanın devamı

 

C) Su:     

a) Organik maddelerin sentezlenmesi

b) Maddelerin çözülmesi ,emilmesi,taşınması

c) Biyokimyasal olayların gerçekleşmesi

d) Fazla ısının uzaklaştırılması

e) Boşaltım maddelerinin dışa atılması 

f) Bitkilerde çimlenmenin gerçekleşmesi ,hayvanlarda embriyonun gelişmesi

g) Bazı canlılar için yaşam ve hareket alanıdır

Canlılar yaşadıkları ortam ve suya duydukları ihtiyaç farklıdır. Özel adaptasyonları ile en iyi uyumu yapmışlardır.

 

Hayvanlarda:

1) Deride su kayıbını önleyen plaka,tüy ,kitin dış iskelet gibi yapıların oluşması.

2) Solunum yüzeyinin vücud içine alınması

3) Boşaltımla su kayıbını önleyen mekanizmaların gelişimi

4) Yaşam alanı olarak suya yakın çevrelerin seçilmesi

             

Bitkilerde:

1) Su kayıbının sağlandığı stomaların;a)Açılıp kapanmasının kontrol edilebilmesi (Terlemenin fazla olduğu zamanlar

ve suyun az olduğu zamanlar stomalar kapanır)

2) Köklerin suya yönelimi vardır

3) Kurak ortam bitkilerinde gövde ve yapraklar su kayıbını önleyecek değişikliklere sahiptir.

 

Canlıların ihtiyacı olan suyu şu şekillerde karşılarlar:

1) Suyun doğrudan alınması.( Sindirim sistemi, kökler)

2) Deri ile su almak (Kurbağalar,Bazı omurgasızlar)

3) Besinlerin yapısındaki sudan karşılamak

4) Metabolik su kullanmak