Doklar, Rıhtımlar. Gemi Havuzları
Rıhtımlarda gemilerin yükünü ve yolcusunu yüklemek, boşaltmak için gerekli tüm kolaylıklar vardır; gemi bağlamak için lenger, palamar, şamandıra, vb. gibi. Daha büyük limanlarda ayrıca gemi onarım ve bakım atelyeleri de bulunur.
Limanın biçimi ve planı, o bölgedeki gelgit derecesiyle yani suların yükselişi ile çekilişi arasındaki farkla yakından bağlantılıdır. Marmara ya da Baltık Denizi gibi kara ile kuşatılmış denizlerde gelgit olayı hemen yok gibidir. Bundan dolayı bu denizlerde açık denizlerde gelgitin doğurduğu sakıncalar yoktur. Gemiler rahatça limana girip "rıhtım"a, ya da "iskele"ye bağlanır. Dalgalı denizlerde geminin kolayca yanaşabilmesi için "dalgakıranlar" ya da "mendirekler" yapılır.
Birçok açık deniz limanında ise gelgit önemli bir etken olur. Buralarda suların yükselişi ile çekilişi arasındaki fark büyüktür. Örneğin İngiltere'de, Bristol'de bu fark kimi vakit 12 metreyi bulur. Gelgitle birlikte her 12 saatte bir, 12 m. yükselip alçalan bir gemiyi yüklemenin, ya da boşaltmanın nekadar zor olduğunu düşünebilirsiniz. Dolayısıyla böyle limanlarda basit iskelelerin, ya da mendireklerin yerini doklar, gemi havuzlan alır.
Dok kapalı bir havuzdur; gemilerin içeri geçebilmesi için büyük, su geçirmez kapıları vardır. Sular yükselince kapılar açılır, gemiler içeriye alınır. Sonra kapılar sımsıkı kapatılır. Dokun dışında sular çekilince, içerideki gemiler bundan etkilenmez. Böylece hiçbir tehlike olmadan gemiler yüklenip boşaltılabilir.
Limanda gemi onarımı "kuru havuzlar"da, ya da suyu boşaltılabilen havuzlarda yapılır. Bunlara "kalafat yeri" de denir. Bu havuzlar betondan bölmelerdir, istendiği zaman içleri suyla doldurulup boşaltılabilir. Onartacak ya da bakımı yapılacak gemi havuz doluyken içeri alınır. Sonra havuzun kapılan kapatılarak, içindeki su tulumbayla boşaltılır. Onarım işi tamamlanınca, havuz yeniden suyla doldurulur ve gemi dışarıya yüzdürülür. Bundan başka "yüzer havuzlar" da vardır. Bunlar hem rıhtımda, hem de acil durumlarda denizde, onarım amacıyla kullanılır. Yüzer havuz çelikten yapılmış geniş bir çerçevedir. Kesiti U biçimindedir. Tabanındaki içi boş tanklara su dolunca, yüzer havuz denizin içine batar. Havuz bu durumdayken onarılacak gemi içeriye alınır. Sonra tanklara dolmuş olan su boşaltılır, böylece havuzun su yüzeyinin üzerine çıkması sağlanır. Havuzla birlikte yüze çıkan gemi kolayca onarılır.
Yorumlar
Henüz yorum yapılmamış.