GENİTAL ORGANLARIN DAMARLARI, SİNİRLERİ, LENF BEZLERİ VE LENF YOLLARI

1 — Arterler

a — Arterina uterina:

Arteria uterina, arteria üica interna'nın Ca. hypyogastrica) koludur, A. uterina'nın, a. hypogastrica'dan çıkış yeri bazan değişik olmakla beraber, genel olarak iinea terminalisin aşağı yukarı 1,5 cm. altına rastlıyan hizadan çıkar ve hafif bir meyille aşağıya ve içeriye doğru seyretmeye başlar ve ureter'in altından geçerek onunla çaprazlaşır (1 inci çaprazlaşma). Arteria uterinanm arteria hpyogastrica'dan çıktıktan sonra, yan pelvis duvarı üzerinde seyreden kısmı 4-5 cm. uzunluğundadır ve faşcia obturatoria'ya yapışmış ve fascia endopelvina ile örtülmüş olarak seyreder. Arteria uterina daha sonra ligamentum latum'un tabanında median istikamete döner ve ureter ile tekrara çaprazlaşır (2 nci çaprazlaşma)

Bu ikinci çaprazlaşma yeri orificium internum uteri'nin bulunduğu seviyede olup, bu noktanın 2 cm. uzağındadır. Bü şekilde cervix'e doğru yönelen arteria uterina, bundan sonraki seyri esnasında gebelik esnasında ve doğumdan sonra kolayca kısalıp uzayabilmek için kıvrımlı bir şekil alır . İsthmus hizasında arteria uterina iki kola ayrılır . Bu kollardan birisi ramus cervico – vajinalis (arteria uterina descendensi) adını alır ye cervix uteri'yi ve vajina'nm en yukarı kısmını besler. Bu arter kolundan, başka bir dal çıkarak (ramus uretericus) ure-ter'e doğru uzanabilir. Diğer kol ise ramus ascendeş arteria uterinae adını alır. Bu kol, diğerine nazaran daha büyüktür. Uuerus'un yan kenarları boyunca tuba uterine hizasına kadar yükselen bu kol, bilhassa ileri derecede yılankavi bir seyir gösterir. Seyri esnasında üçe ayrılır. Bu dallardan fundus uteri'yi besliyen ramus tubalis ve nihayet ovarium'u besliyen dai ramus cvaricus adını alır. Ramus ovaricus, ligamentum cvarii proprium yoluyla ova-riurn'a vasıl olur.

 
1) R. ovaricus. 2) A. ureterica inf., 3) A. uterina ,4) vesicalis. inf.

Arteria uterina'nm anastomazları bilhassa ehemmiyetlidir. Arteria uterina'nm dalları, hem kendi aralarında hem de karşı tarafın arteria utertna'sma ait dallarla anastomoz yaparlar. Böylece circulus arteriosus meydana gelir. Bu anastomozlarm en mühimi ramus ovaricus'un arteria ovarica ile olan anastosmozudur. Böylece kadın genital organlarının iki mühim arteri olan arteria uterine ve arteria ovarica, ramus ovaricus vasıtasıyla doğrudan doğruya anatomoz yapar. Bu anostomoz ayrıca ramus tubalis vasıtasıyla da meydana gelir. Arteria uterina; ureter'e, ligamentum rotundum'a gönderdiği ufak arterlerden başka, ligamentum latum ve mesaneye de dallar gönderir. Uterus'a giren arterler, mukozaya dağılarak zengin bir kapiller ağ meydana getirirler. Bu kapiller ağ, bazal membranm altına kadar uzanır. Bu damar ağından başka intrmuskuller ve subsesörüz damar ağı da meydana gelir. Gebelik esnasında, uterus gelişmesine uygun olarak, bu damarların çapları da genişler.