Kambriyen Öncesi
Kambriyen öncesi, yeryüzünün olusumundan Kambriyene kadar gecen dört milyar yillik zaman dilimidir. Ýki devre ayrilir: Proterozoyik ve Arkeyan. Ancak, dünyanin en eski kayaclarinin bulundugu Arkeyanin baslangic zamani belirtilmez. Bunun nedeni, yeryüzünde Arkeyan öncesine ait hicbir kayac olmamasidir.

Arkeyan
3600 myö-2500 myö arasi Arkeyandir. Yeryüzünde, bilinen en eski kayaclar bu devre aittir. Ýlkin okyanuslarda mikrobiyal yasam jeobiyokimyasal sürecler sonunda bu dönemde ortaya cikar. Fotosentetik bakteriler olan Siyanobakteriler ortaya cikip, o zamana kadar oksijensiz olan okyanuslara oksijen salmaya baslar. Bu yeryüzünde ilk kez bol miktarda bulunan serbest oksijenin okyanuslarda cözünmüs halde bulunan demirle tepkimeye girerek birlikte cökmelerine neden olur.

Proterozoik
2500 myö-545 myö arasi Proterozoyiktir.Arkeyan dönemde ortaya cikan stromatolitler yayginlasti. Arkeyandan beri okyanuslara salýnan oksijen, artik serbest halde okyanuslarda ve atmosferde bol miktarda bulunmaya baslar.

Fanerozoik Devir
(545 myö-251.4 myö)
294milyon yil sürdü, Antik Yasam
Yaklasik üc yüz milyon yil süren Paleozoik, Fanerozoigin ilk ve en uzun zamanidir. Bu zaman cok hücreli canlilarin ortaya ciktigi, gelisip yayginlastigi ve ekosistemin baskin yasam bicimi haline geldigi zaman dilimidir.
Paleozoik boyunca iklim genel olarak nemli ve ilimandi. Zaman zaman güney kitasi Gondvana'nin kutup bölgesinden gecmesiyle ya da baska bicimlerde buzul caglarý yasanmistir. Kambriyenden hemen önce süper kita Rodinia'nýn parcalanmasiyla daha kücük kitalar dogar. Bu kitalardan en büyügü olan Gondvana, Paleozoik kitalarinin ana kitlesini olusturur. Paleozoigin sonuna dogru kitalar yeniden bir araya gelerek yeni bir süper kita olan Pangea'yi olusturur.
Paleozoigin hemen basinda "Kambriyen Patlamasi" olarak bilinen olayla birlikte hayvanlar fosil kayitlarina girer. Nerdeyse bilinen tüm hayvan subeleri Paleozoiðin basinda cesitli türlerce temsil ediliyor, cok cesitli omurgasiz gruplari denizleri dolduruyordu. Bunlarýn arasinda bazi bilim adamlarinca "deneysel" olarak kabul edilen ve kisa sürede ortadan kalkan yasam bicimleri de vardi. Erken Paleozoikte henüz cok kirilgan olan ekosistemde yasanan yok oluslarla dönemin geri kalanina damgasini vuracak canlilar belirlenir. Paleozoik denizlerinin en tipik canlilarindan biri eklembacaklilar grubundan olan üc loblulardi. Erken Paleozoikte cok yayginlik ve cesitlilik kazanan üc loblular, zamanin sonuna dogru azalarak ortadan kalkti.
Paleozoigin ortalarina dogru omurgalilar denizlerin en önemli gruplarindan biri olur. Balik Cagi olarak adlandirilan bu dönemde, ilkel cenesiz baliklarin ardindan ilk ceneli baliklar, ilk kemikli baliklar ve köpek baliklari ortaya cikip yayginlasir. Denizlerde baliklarýn üstünlügü ele gecirdigi siralarda ilk bitkiler ve hayvanlar karaya adimlarini coktan atmisti. Damarsiz kara yosunu benzeri bitkilerin ve kirkayak benzeri eklembacaklýlarýn öncülük ettiði karalarýn çok hücreli canlýlarca iþgaline, Orta Paleozoiðin sonlarýna doðru omurgalýlardan da destek geldi. Geç Paleozoiðe gelindiðinde yeryüzü karalarý uçsuz bucaksýz ormanlarla kaplandý, pek çok hayvan grubunun temsilcilerinin de katýlýmýyla karmaþýk bir karasal ekosistem kuruldu. Karasal faunanýn en göze çarpan üyeleri, artýk uçma yeteneðini geliþtirmiþ olan böcekler, iki yaþamlýlar ve sürüngenlerdi. Paleozoiðin sonlarýna doðru Pangea'nýn oluþmasýyla iklim kuraklaþýp, karasallaþýr. Sucul ortamlarýn azalmasýyla geniþ alanlara yayýlmýþ sporlu bitkilerin oluþturduðu bataklýk ormanlarý, yerini açýk tohumlu bitkilerin oluþturduðu ormanlara býraktý. Ýki yaþamlýlardan da sürüngenlere doðru bir kayýþ oldu. Zamanýn sonlarýnda sürüngenler oldukça çeþitlendi ve memelilerin ve dinozorlarýn atalarý olan gruplar ortaya cikti. Bu canlilardan bazilarinin kürklü ve sicak kanli olduklari düsünülüyor.
Permiyen sonunda, bir gök cisminin yeryüzüne çarpmasýyla, Paleozoik canlilarýnýn büyük cogunlugu ortadan kalkar. Yok oluþun ardýndan sahneye yeni canlýlar çýkar Eskisinden oldukça farklý olan bu yeni yasamla, "Dinozorlar çaðý" olarak da anýlan Mezozoik Zaman baslar.

PERMiYEN (292 myö -251,4 myö)
KARBONiFER (354 myö -292 myö)
DEVONiYEN (417 myö -354 myö)
SiLüRYEN (440 myö -417 myö)
ORDOViSYEN (495 myö -440 myö)
KAMBRiYEN (545 myö -495 myö)

Paleozoik
545 myö-251.4 myö Paleozoyik devirdir. Yaklaþýk üç yüz milyon yýl süren Paleozoyik, Fanerozoyiðin ilk ve en uzun zamanýdýr. Bu zaman çok hücreli canlýlarýn ortaya çýktýðý, geliþip yaygýnlaþtýðý ve ekosistemin baskýn yaþam biçimi haline geldiði zaman dilimidir.
Paleozoyiðin hemen baþýnda "Kambriyen Patlamasý" olarak bilinen olayla birlikte hayvanlar fosil kayýtlarýna girer. Nerdeyse bilinen tüm hayvan þubeleri Paleozoiðin baþýnda çeþitli türlerce temsil edilir. Paleozoyik denizlerinin en tipik canlýlarýndan biri eklembacaklýlar grubundan olan üç loblulardý. Erken Paleozoyikte çok yaygýnlýk ve çeþitlilik kazanan üç loblular, zamanýn sonuna doðru azalarak ortadan kalktý. Paleozoyiðin ortalarýna doðru omurgalýlar denizlerin en önemli gruplarýndan biri olur. Balýk Çaðý olarak adlandýrýlan bu dönemde, ilkel çenesiz balýklarýn ardýndan ilk çeneli balýklar, ilk kemikli balýklar ve köpek balýklarý ortaya çýkýp yaygýnlaþýr. Denizlerde balýklarýn üstünlüðü ele geçirdiði sýralarda ilk bitkiler ve hayvanlar karaya adýmlarýný çoktan atmýþtýr.
Geç Paleozoiðe gelindiðinde yeryüzü karalarý uçsuz bucaksýz ormanlarla kaplandý, pek çok hayvan grubunun temsilcilerinin de katýlýmýyla karmaþýk bir karasal ekosistem kuruldu. Karasal faunanýn en göze çarpan üyeleri, artýk uçma yeteneðini geliþtirmiþ olan böcekler, iki yaþamlýlar ve sürüngenlerdir. Paleozoyik boyunca iklim genel olarak nemli ve ýlýmandýr. Paleozoyiðin sonlarýna doðru Pangea'nýn oluþmasýyla iklim kuraklaþýp, karasallaþýr.

Kambriyen
545myö-495 myö arasý Kambriyendir. "Kambriyen Patlamasý" olarak adlandýrýlan bu olayýn sonunda, sadece 25 milyon yýl içerisinde, bilinen hayvan þubelerinin neredeyse hemen hepsi ortaya çýkmýþtýr. Kambriyen kýtalarý, dev kýta Kambriyen öncesi kýtasý Rodinia'nýn parçalanmasýyla oluþtu. Kambriyen kýtalarýnýn en büyüðü olan Gondvana günümüz güney kýtalarýndan oluþuyordu. Ýkinci büyük kýta olan Laurentiya'nýn büyük bir bölümü günümüz Kuzey Amerika'sýndan oluþuyordu. Baltýka ve Sibirya kýtalarý ise güney yarýmkürede Laurentia ile Gondvana arasýnda yer alýyordu. Bugünkü Avrupa ve Asya'nýn diðer bölümleriyse küçük parçalar halinde Gondvana 'nýn kuzey kýyýlarýna daðýlmýþtýr.
Dünya çapýnda yaygýn fosilleri bulunan canlý Trichophycus pedum'dur. Bu canlý ilk karmaþýk yapýlý ve geliþmiþ hayvan olarak kabul edilir. Trichophycus pedum'un bulunduðu en yaþlý katman Kambriyenin baþlangýcý sayýlýr.Eklembacaklýlar Kambriyenin en çeþitli þubesiydi. Erken Kambriyenin ortalarýnda ortaya çýkan ilkel eklembacaklýlardan olan üç loblular pek çok niþe uyum saðlayýp, dünya çapýnda yaygýnlaþaýp, Kambriyenin ve Paleozoyiðin en önemli gruplarýndan olmuþtur.
Kambriyen boyunca en az dört kitlesel yok oluþ yaþanmýþtýr. Bunlardan ilki Erken Kambriyende gerçekleþir. Bu olayýn sonucunda üç loblularýn en eski gruplarý ve birincil resif yapýcý organizmalar olan archaeocyathidler yok olmuþtur. Diðer üç yok oluþ Geç Kambriyenin sonuna düzensiz olarak daðýlýr.

Ordovisyen
495myö-440 myö arasý Ordovisiyendir. Ordovisiyenin en önemli olayý, çok hücreli yaþamýn karaya ayak basmasýdýr.Kambriyende büyük çoðunluðu güney yarýkürede toplanmýþ olan kýtalar Ordovisyen boyunca daha da güneye kayar. Orta ve Batý Avrupa ise Avrasya'nýn geri kalanýndan ayrý olarak güney tropiklerinde bulunur.
Erken ve Orta Ordovisyen boyunca yeryüzü yumuþak ve ýlýman bir iklimin etkisindeydir. Hava sýcak ve oldukça nemlidir. Deniz seviyesi yüksek ve kýtalarýn büyük bölümü sýð denizlerle kaplýdýr. Deniz omurgasýzlarýnýn artan çeþitliliði ile birlikte Ordovisiyende karmaþýk deniz ekosistemleri ve besin zincirleri kuruldu. Denizin tabanýndan yüzeyine kadar uzanan pek çok beslenme seviyesi oluþur. Nautiloid kafadanbacaklýlar ve mercanlar da Ordovisiyenin oldukça yaygýn gruplarýdýr. Erken Ordovisiyenin sonlarýnda Gondvana'nýn neredeyse tamamýnýn sular altýnda kalmasýyla konodontlar geliþimlerinin zirvesine ulaþmýþtýr. Ordovisiyenin sonu bir kitlesel yok oluþla iþaretlidir. Yok oluþ ilk olarak, planktonlar, derisi dikenliler, üç loblular ve zýrhlýbalýklar gibi tropikal türleri etkilemiþtir. Ardýndan mercan ve dallý bacaklýlar etkisi altýna aldý. Paleozoyiði kapatan yok oluþtan sonra deniz yaþamýný etkileyen en büyük ikinci yok oluþ olan Ordovisiyen kitlesel yok oluþu ayný zamanda bir sonraki dönem olan Siluriyende görülecek olan uyumsal açýlýmýn da yolunu açmýþtýr.