İslamcılık, Osmanlı Devleti'nin bütünlüğünü korumak amacıyla 19. yüzyılın ikinci yarısında önem kazanan bir düşünce akımıdır. Önce siyasî düşünce olarak ortaya çıkmış, sonra edebiyat ve düşünce adamları tarafından savunulmuştur. Amacı, farklı ırklardan Müslümanları birleştirip kalkındırmak, Hristiyan dünyasının karşısında bir denge unsuru hâline getirmektir. Aynı zamanda Balkanlardaki Müslüman unsurların devletten kopmasını önlemek amacına dayanır. Yani bu akıma bağlı edebiyatçılar, genellikle Osmanlı Devleti içindeki Türk olmayan Müslüman halklarla kaynaşma, birlikte hareket etme düşüncesini ileri sürmüşlerdir. Bu akım, II. Abdülhamit tarafından da desteklenmiş, 1908'den sonra daha da gelişmiştir. Ancak bütün çabalara rağmen İslamcılık akımı çok taraftar toplayamamış, siyasî gelişmelerle etkinliğini yitirmiştir.

Bu akıma göre; toplumun temel direği dindir. Din ile millet birdir. Hangi milletten olurlarsa olsun bütün Müslümanların, halifenin etrafında birleşmesi gerekir.

islamcılar, Batı'nın Osmanlı Devleti'nden ileride olduğunu kabul etmişler, bu yüzden Batı'nın bilim ve tekniğinin alınması gerektiğini savunmuşlardır. Buna karşılık Batı'nın ahlak ve maneviyat bakımından zayıf olduğunu ileri sürüp Batı taklitçiliğine karşı çıkmışlardır. Bu düşünceyi savunanlar çoğunlukla "Sırat-ı-Müstakim", "Sebllürreşat","Mekatip" ve "İslam" gibi dergilerin etrafında toplanmışlardır. Mehmet Akif Ersoy, M. Şemsettin Günaltay, Sait Halim Paşa, Cevdet Paşa, Şeyhülislam Musa Kazım Efendi, Hacı Zihni Efendi, Eşref Edip bu akımı savunmuştur.