KİŞİLİK GELİŞİMİ

Kişilik,bireyin bedensel ve devinimsel yapısının;bilişsel,duygusal ve kişisel-toplumsal tepki biçimlerinin,benlik oluşumun özgün,karmaşık ve devingen bir bütünüdür. Bu yapı,bireyin yaşamanın da yer almış ve yer almakta olan olumlu,olumsuz tüm etkenlerin izlerini taşımaktadır. Bireyin kişilik gelişimini;zaman içinde,bedensel özellikler,gizilgüçleri gibi kalıtımsal etkenler ile,ilişkide bulunduğu doğal,ekonomik ve kültürel etkenler sağlamaktadır. Bireydeki gizilgüçlerin ortaya çıkabilmesi,bunlar için gerekli çevresel olanakların varlığına bağlıdır. Aile çevresi;okul ve orada yaratılan öğrenme ortamı,bunların önde gelenleridir.
Dünyaya yeni gelen çocuğun kafasında,kendisine ve çevresindekilere ilişkin herhangi bir kavram bulunmamaktadır. Çocuk büyüdükçe,kendisini,çevresindekilerden ayırt etmeyi öğrenmeye başlamaktadır. Örneğin,parlamağını emerken hem ağzı,hem de parmağı ile ilgili duyumlar sağlamaktadır. Bir yiyeceğe kendi giysisine dokunduğunda ise,edindiği duyumların,kendi dışında bir varlıkla ilgili olduklarını anlamaktadır.
Çocuk,yılları geride bıraktıkça,daha çok sayıda kişi nesne ve olaylarla karşılaşacak;bunların,kendi gereksinimlerini gidermedeki yer ve önemlerini öğrenecektir. Bu yolla,kendisine ve karşıtlarına ilişkin yaşantıları çoğalan çocuk, “ben”, “benden ayrı”, “benimle ilgili” kavramlarını geliştirmeye ve güçlendirmeye başlayacaktır. Edindiği bu kavramlardan yararlanmak,kendisi için güvenli bir çevre oluşturmaya çabalayacaktır. Ne var ki çocuk bunu,bir aşına gerçekleştiremeyeceğini anlayacaktır.
Bağımsız bir kişilik kazanmak için özellikle ergenlik dönemi sonuna değin,yetişkin yardımına gereksinim duyacaktır. Bu konuda ona ilk ve en önemli yardımı yapabilecek olan anne ve babasıdır. Çocuğun bağımsız bir kişilik geliştirmesinde ikinci önemli bir etken de öğretmenin tutumudur. Öğrenci odaklı eğitim uygulayan öğretmenlerin öğrencilerinde daha çok bağımsız davranışların;öğrenci odaklı eğitim uygulamayan öğretmenlerin öğrencilerinde ise daha çok,bağımlı davranışların oluşturduğu saptanmıştır.
Çocuk,her yaşın gelişimi görevlerini yerine getirince,beklenen kişilik gelişimini gerçekleştirmiş olmaktadır.
Kişilik ve onun özünü oluşturan benlik gelişiminde, arkadaş çevresi de önemli bir etken konumundadır. Gerek çocukluk,gerekse ergenlik çağı gelişimi,arkadaş çevresinin de önemli izlerini taşımaktadır.