PARAGRAFIN KONUSU:
*   Üzerinde söz söylenen ya da yazı yazılan varlık, olay, duygu, düşünce kısaca her şeye konu diyoruz.
*   Her paragrafın da bir konusu vardır. Yazının iyice anlaşılması için konusunun belirlenmesi gerekir. Bunun için "Paragrafta anlatılan nedir?", Bu paragrafta ne üzerinde durulmaktadır ?" soruları sorulur. Alınan cevaplar bize konuyu buldurur.

ÖRNEK:
Denemede düşüncelerin özgün olması yetmez; bir de denemecinin üslupçu olması, dilin bütün inceliklerinden yararlanabilmesi gerekir. Denebilir ki, deneme, az sözle çok söyleme sanatının olmazsa olmaz bir koşul sayıldığı türlerin en başında gelir şiirle birlikte. Bunu en ustaca yürüten denemecilerin başında bir şairin, Ahmet Haşim'in olması tesadüf değildir. Haşim, denemelerini bir kuyumcu gibi işler. Onun yazdıklarından bir sözcük çıkaramayacağınız gibi, onlara bir tek sözcük de katamazsınız.
Bu paragrafta, üzerinde durulan konu aşağıdakilerden hangisidir?
A)   Denemede özlü anlatımın önemi
B)   Ahmet Haşim'in denemeciliği
C)   Edebiyatta Üslubun belirleyiciliği
D)   Denemenin diğer yazı türleriyle ilişkisi
E)   Özlü anlatımın yararları
      Paragrafı konu yönünden incelediğimizde "Denemede özlü anlatımın önemi" üzerinde durulduğunu görüyoruz. O halde sorunun doğru cevabı "A" şıkkıdır.

*   Her paragraf kendi içerisinde bir konu bütünlüğü oluşturur. Bu nedenle bir paragraf içerisinde birden çok konu olamaz. Sınavda çıkabilecek bir başka soru tipi de işte bu kuralla ilgilidir. Paragrafın konusu ile ilgili sorular şu biçimlerde sorulabilir:

1.     Paragrafın konusu aşağıdakilerden hangisidir?
2.    Yukarıdaki numaralandırılmış cümlelerden hangisi paragrafın dil ve düşünce akışını bozmaktadır?
3.    Bu paragraf iki bölüme ayrılmak istense ikinci bölüm hangi cümleyle başlamalıdır?

ÖRNEK:
(I) Tiyatro, gücünü seyirciden alan, tek varlık nedeni bu olan, ancak seyirci ile bütünlenen bir topluluk sanatı ve eylemidir, (li) Tiyatro oyunu, seyirci önüne her çıkışta yeniden doğar. (III) Oysa bir roman ya da şiir yalnız da okunabilir. (IV) Seyirci varlığı ile oyunu ve oyunun sahnedeki canlandırmışını yönlendirir. (V) Gülme, suskunluk, gürültü gibi davranış ve tepkilerle oyuncuları etkiler.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangisi paragrafın dil ve düşünce akışını bozmaktadır?
A) I          B) II           C)lll             D) IV            E) V

      Paragrafta "tiyatro seyircisinin tiyatrodaki işlevi konu olarak işlenmektedir. Üçüncü cümlede ise "Roman ve şiirin özelliği" vurgulanıyor. Yani üçüncü cümle diğerlerinden farklı bir konuyu ele almıştır. Dolayısıyla paragraftaki konu bütünlüğünü bozmuştur. Doğru cevap "C" şıkkıdır.

ÖRNEK:
(I) öyküyü okuyanla, onun oyunlaştırılmış biçimini sahnede izleyen kişi arasındaki fark nedir ? (II) İzleyen, gördüklerini dolaysız olarak yaşar. (III) Başka deyişle, tiyatroda, sahnelenmiş hazır bir dünya vardır. Ve izleyici tüm duyularını kullanarak bu dünyayı somut olarak algılar. (IV) Yaşantıları ve zevkleri farklı olduğundan, aynı oyundan her "izleyici farklı bir tat alır. (V) öykü okuyan ise, okuduğu eserde aynı somutluluğu bulamaz.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangisi, anlatım akışını bozmaktadır?
A) I            B)ll           C)lll            D) IV            E)V

      Doğru cevap “D” şıkkıdır.