23 HAZİRAN 2008
S O R U L A R

 1. a) Aşağıdaki eserleri yazıldığı döneme göre ikişerli eşleştirdiğimizde hangisi dışta kalır? Neden?      
      HAYRİYYE           HARNÂME            HÜSN Ü AŞK           SİHÂM-I KAZA           MİZANÜ’L  EVZÂN
      b) Aşağıdaki Divan Edebiyatı sanatçılarını yaşadığı döneme göre ikişerli eşleştirdiğimizde hangisi dışta kalır? Neden ?
      ŞEYHÎ           YUNUS EMRE           HOCA DEHHÂNÎ           KADI BURHANEDDİN           AHMEDİ

 2.  a) Aşağıdaki eserleri edebi türü bakımından ikişerli eşleştirdiğimizde hangisi dışta kalır? Neden?
     VANYA DAYI           ÇILGIN ORLANDO             GORİOT BABA         MÜFETTİŞ         BİTMEYEN KAVGA      
      b) Aşağıdaki eserleri sanatçılarına göre ikişerli eşleştirdiğimizde hangisi dışta kalır?
     Nana               DECAMERON                MARTI              VİŞNE BAHÇESİ              Germinal

3. Aşağıdaki ifadeleri DOĞRU / YANLIŞ durumlarına göre inceleyiniz.
a)   Tanzimat Edebiyatı Şinasi ile Âgâh Efendi’nin Tasvir-i Efkâr gazetesini çıkarmaları ile başlar.  (  …  )
b)   Namık Kemâl La Fontaine’den fabllar tercüme etmiştir.  (  …  )
c)   Realizm akımının düşünsel temelini Olguculuk ilkesi ile oluşturan bilim adamı A. Comte ‘tur. (  …  )
d)   Ziya Paşa “Harabat” adlı eserinde Batı dünyası ile ilgili görüşlerini dile getirmiştir.  ( … )
e)   1. dönem Tanzimat sanatçıları romantizm akımının etkisiyle tesadüflere çok yer vermiştir.   ( … )
f)   Osmanlıcılık, milliyetçilik akımının Osmanlı Devleti üzerindeki yıkıcı etkilerine karşı ortaya atılmış bir fikir akımıdır.( … )
g)   Türkçülük akımı Millî Mücadele’nin kazanılması ve Cumhuriyet’in örgütlenmesinde rol oynamıştır. ( … )
h)   Mehmet Emin Yurdakul aruz ölçüsü kullanmış, dil zevki bakımından ise Fecr-i Âti topluluğuna bağlı kalmıştır.  ( … )
i)   Fecr-i Atiden ayrılan sanatçıların bir kısmı Milli Edebiyat’a katılmış bir kısmı da BAĞIMSIZ kalmıştır.  ( … )  
j)   Türkçülük akımını sistemleştiren ve eserlerinde işleyen sanatçı Ömer Seyfettin’dir.  ( … )                                                                                                                                                              

 4. a) ”Recaizade Mahmut Ekrem, realist bir anlayışla kaleme aldığı "Sergüzeşt" romanında, Bihruz Bey'in kişiliğinde yanlış Batılılaşmayı alaysamalı bir tutumla dile getirir.”
            Bu cümledeki bilgi yanlışlığının nedeni nedir?
      b) “Ziya Paşa, "Şiir ve İnşa" adlı makalesinde Halk şiirimizin değerlendirilmesini, konuşma dilinin yazı dili olması gerektiğini savunmuş; ‘Zafer name’ adlı antolojisinin önsözünde ise Divan edebiyatını savunmuştur.”
            Bu cümledeki bilgi yanlışlığının nedeni nedir? Bu yanlışlığı düzeltiniz.

 5.  a)       I. Ahmet Mithat,        II. Ziya Paşa,       III. Recaizade Mahmut,       IV Ahmet Vefik Paşa,        V. Muallim Naci
Yukarıdaki sanatçılardan hangilerinin tiyatro alanında yapıtı yoktur?
          A) I. ve II.                  B) II. ve III.                  C) II. ve V.                   D) III. ve IV.                   E) IV ve V.
      b) Sami Paşazade Sezai, Dilber’in macerasını anlattığı “Sergüzeşt” adlı eserinde dönemin hangi toplumsal olayını anlatmıştır?  

6.  Aşağıdaki eserler kime aittir? Eserlerin önemi nedir ?
      *Talim-i Edebiyat                             *Celâl Mukaddemesi                   *Tiryaki Sözleri

7. a) Aşağıdaki eserleri sanatçısına göre eşleştirdiğimizde hangisi dışta kalır? Neden?
      Kızıl Elma             Göl Saatleri              Eski Şiirin Rüzgârıyla              Eğil Dağlar              Altın Işık        
     b) Aşağıdaki eserleri türüne göre eşleştirdiğimizde hangisi dışta kalır? Neden?
     Rahmet               40 Yıl               Mor Salkımlı Ev               Rubab-ı Şikeste               Bomba

 8. Aşağıdaki açıklamalara uygun eser, yazar veya kavramları karşılarına yazınız.
a)   1909–1912 yılları arasında faaliyet göstermiş edebî dönem:

b)   Dilber adlı esir bir kızın içler acısı macerasını konu alan esaret temalı, Sami Paşazade Sezai romanı:

c)   Moupassant tarzı olarak da bilinen, klasik yapı unsurları ile kurulu hikâye türü:

d)   R. Mahmut Ekrem’in abes-muktebes kafiyesine şiddetle karşı çıkmış eski edebiyat taraftarı şâir:

e)    “Fatih Kürsüsünde”, “Asım” , “Gölgeler” gibi bölümleri de olan eserin adı ve bu eserin sahibi:

 9. Aşağıda açıklamaları verilen sanatçılarımız kimdir?
a)   Şiire aruz vezniyle başlamış “Sanat” şiiriyle birlikte heceye yönelmiştir. Sıla, gurbet ve Anadolu efsanelerini işlemiştir. Dili sade ve akıcıdır. Söz sanatlarına yer veren güçlü bir üsluba sahiptir. Birçok şiir kitabı, manzum piyesi bulunan şairin Çoban Çeşmesi önemli eserlerindendir.

b)   Milli Edebiyat topluluğunu meydana getiren sanatçıların arasında yer almamış, ama Milli Edebiyat hareketini makaleleri ile desteklemiştir. Düz- yazı türünde eser vermiş olsa da sanatçı asıl kişiliğini şiirleriyle ortaya koymuştur. Divan şiiri nazım şekilleriyle yazdığı şiirleri Eski Şiirin Rüzgârıyla adlı eserinde toplanmıştır.

c)   Türkçülük akımını bir sisteme bağlayan fikir adamı bu sistemi yapıtlarında işleyen bir sanatçı olarak karşımıza çıkar. Yapıtlarıyla “Türk milliyetçiliği”nin sınırlarını belirlemiştir. Milli edebiyatın, fikir yönüyle temellerini oluşturmuştur. Türk milletinin dil, edebiyat, din ve ahlak yönüyle aynı kültürle yetişmiş kişilerden oluştuğuna inanır. Edebiyatı görüşlerini yaymada bir araç olarak görür. Şiir, destan, makale ve masallar yazmıştır.

d)   1909’da Fecr-i Ati topluluğuna katıldı. “Kalem” dergilersinde “ Kirpi ” takma adıyla mizahi yazılar yayımladı. “Ay dede” mizah dergisini çıkardı. İstanbul Türkçesini en güzel ve pürüzsüz yazan sanatçı olarak ün kazandı. Roman, öykü, tiyatro, anı, fıkra gibi değişik türlerde eserler verdi. Eserlerinde Türk toplum yaşamında meydana gelen sosyal ve siyasi değişmeler, Anadolu’nun sosyal yaşamından kesitler, vatan özlemi gibi pek çok konuları ele aldı.

e)   Deneme, hikâye, mensur şiir gibi türlerden sonra “hikâyeden daha uzun soluklu çalışma” olarak gördüğü romana geçiş yapmıştır. Romanlarında Türk toplumunun yaşadığı politik sosyal ve kültürel konuları anlatmıştır. Konuları arasında Türkiye’deki toplumsal değişme ve geri kalmışlık önemli bir yer tutar. Örneğin siyasi bir roman olarak nitelenen Hüküm Gecesi II. Meşrutiyet dönemindeki parti kavgaları üzerine kurulmuş bir romandır.

10. Aşağıda açıklamaları verilen sanatçılarımız kimdir?
a.   “Halk için roman” tarzını geliştiren yazarımızdır. Değişik türlerde yazmışsa da romanlarıyla tanınmıştır. Romanlarında genellikle güncel olmak üzere değişik konuları dönemine göre sade bir dille işlemiş, olay akışının arasına değişik bilgiler koyarak okuyucuyu bilgilendirmeye çalışmıştır. Romanları sanatsal değere sahip değilse de halkta okuma alışkanlığı oluşturduğu için önemlidir.

b.   Roman, tiyatro türünde verdiği yapıtlar ve dil- bilim alanında yaptığı çalışmalarla tanındı. Türkçenin en geniş ve en güvenilir sözlüğü olan “Kamus-i Türkî “’yi hazırladı; dilimizin sadeleşmesini savundu, bunun yollarını gösterdi.

c.   Köy romanını, realist-natüralist görüşle edebiyatımıza ilk getiren yazardır. Türk hikâyesini realizme doğru götürmekle kalmaz, edebiyatımızda ilk köy romanı olan Karabibik’i yazar. Genç yaşta ölmüş olmasına rağmen yazdığı eserle onu unutulmaktan kurtarmıştır.

d.   Divan şiirinin 16. yüzyıl şairlerindendir. Türkçeyi çok güzel kullanan şair, Arapça ve Farsçayı da iyi bilmektedir. Bu üç dilde de divanı vardır. Şiirlerinin başat konusu “aşk”tır. Aşkın verdiği acıdan mutluluk duyan bir yapıya sahiptir. Divan şiirinin bütün türleriyle şiirler yazan şairin ünü günümüze kadar ulaşmıştır.

e.   Servet-i Fünuncuların çağdaşı olduğu halde bu topluluğa katılmamıştır. İlk romanı Şık ile tanınmış; romanlarında sosyal sorunları, batıl inançları, aile geçimsizliklerini, yüzeyde kalan Batılılaşmayı ele almıştır. Halk çevrelerinden seçtiği kahramanlarını ustalıkla konuşturmuştur. Edebiyatımızda natüralizmin en önemli temsilcisidir.

NOT:
1.   SINAV SÜRESİ 40 DAKİKADIR
2.   HER SORU 10 PUANDIR; AYRINTILI PUANLAMA CEVAP ANAHTARINDA GÖSTERİLMİŞTİR.