UYGUR METİNLERİ VE BU METİNLER ÜZERİNDE ÇALIŞANLAR

14 Ağustos 2013 tarihinde tarafından eklendi.

UYGUR METİNLERİ VE BU METİNLER ÜZERİNDE ÇALIŞANLAR
1.   Uygur metinleriyle ilgili ilk yayınlar Rusya ve Almanya’da başladı.
2.   Radloff, 1899’da, Klementz’in 1898’de Turfan’dan getirdiği metinleri neşretti.
3.   Radloff, 1909’da Alttürkische Studien’i başlattı. bu seri 1912’ye kadar devam eder ve 6 kitaptan oluşur.
4.   Radloff ve Malov tarafından 1913-1916 yıllarında Altun Yaruk neşredilir. Bu eser Malov tarafından bulunmuştur.
5.   Radloff, 1923’te Uygurca hukuk vesikalarını neşretti.
6.   F.W.K. Müler 1908’de Uigurica serisi dört cilt tuttu ve 4. cildi 1931’de Gabain tarafından tamamlandı.
7.   A.Von Le Coq, 1911’de Türkische Manichaica dus Chotscho (Hoço’dan Türkçe Mani Metinleri) seri başlattı.  Üç ciltlik bu seri maniheist Uygur metinlerini içine alır ve 1922’ye kadar sürdü.
8.   V. Thomsen, Stein tarafından bulunan Irk Bitig’i 1912’de yayınladı.
9.   P.Pelliot, kendi bulduğu “Kalyanam Kara ve Papam Kara” adlı eseri 1914’te neşretti.
10.   Toru Haneda, 1915’te Japonya’da Sekiz Yükmek’i neşretti.
11.   Bang ve Gabain tarafından “Tukische Turfantexe” serisi başlatıldı. Bu serinin ilk beş kitabı 1929-1931 arasında çıkarıldı. Beşini ciltten sonra ekibe R.R.Arat katıldı. 6. kitap bu üçlü tarafından çıkarıldı. Sekiz Yükmek’in en iyi işlenmiş şekli bu 6. kitapta yer almaktadır. 7. kitap 1936’da Arat tarafından çıkarıldı. İkinci dünya savaşından sonra Gabain seriyi tek başına devam ettirdi. 9. cilt Gabain ve W.Winter tarafından hazırlandı.
12.   1908-1938 yılların arasında Uygur metinleri üzerinde birçok çalışma yapıldı. yukarıdaki bu çalışmaların yanında Bang, Le Coq, Gabain, Radloff, Arat gibi araştırmacılar birçok küçük parçayı kitapçıklar ve makaleler hâlinde yayınladılar.
13.   Huastuanift adlı eser 1090’da Radloff, 1911’de Le Coq, 1923’te Bang tarafından yayınlandı.
14.   Gabain 1935 ve 1938’de Çin seyyahı Hüen Tsangın Biyografisi’nin Uygurca tercümelerinden bazı bölümleri yayınladı.
15.   Gabain, Uygur ve köktürk metinlerinin ilk grameri olan “Alttürkische Grammatik” i 1941’de yayınlar.
16.   Gabain ve H. Scheel, tarafından Maitrismitin ;Berlin’deki yazmaları 1957’de neşredilir.
17.   Gabain, Fundemanta’nın ikinci cildinde İslamiyetten önceki Türk edebiyatını değerlendiren bir yazı yazmıştır.
18.   A.Caferoğlu 1934’te Uygur metinlere ait ilk sözlüğü yayınladı. Aynı sözlüğü iki katı genişleterek 1968’de tekrar yayınlar.
19.   İkinci Dünya Savaşı ile birlikte Avrupa’daki çalışmalar durur, madenlerde saklanan bazı metinler kaybolur. Bu sırada Türkiye’de canlı bir tercüme hareketi başlar.
20.   1936’da, Bang ve R.Arat’ın Oğuz Kağan Destanı Türkçe’ye çevrilir.
21.   Fuat Köseraif, 1936’da Manichaica dizisinin ilk cildini Türkçe Mani Elyazıları adıyla neşreder.
22.   H.Namık Orkun, Irk Bitig’i Eski Türk Yazıtları II içinde neşreder. Aynı yıl PKKPK hikasinin Pelliot neşrini bazı görüşlerini de ilave ederek tercüme eder.
23.   S. Himra, 1941’de Haustuanift’i; 1945’te Çeştani Bey Hikayesi’ni; 1946’da Uygurca Üç Hikâye’yi neşreder.
24.   S. Çağatay, Aç Pars hikâyesinin de içinde bulunduğu “Altun Yaruktan İki Parça”yı neşreder.
25.   Ş. Tekin, 1960’ta Erzurum’da Kuanşi İm Pusar (Ses İşiten İlah)ı neşreder.
26.   Ş. Tekin, 1970’te New York’ta ağabeydarim Koşavardi Şastr adlı Uygur metnini tıpkıbasım olarak neşreder.
27.   Ş. Tekin, 1976’da Ankara’da Maitrisimit’i yayınladı.
28.   Ş. Tekin, Türk Kültürü Araştırmaları (1969)nda “Uygur Edebiyatının Meseleleri” adlı bir çalışma yayınladı.
29.   R.Rahmeti Arat 1965’te Uygur şiirlerini Eski Türk Şiiri adıyla yayınladı.
30.   1970’te Georg Hazai ve Peter Zieme tarafından Uygur metinleri neşri canlı şekilde devam eder. Bu dizinin 3. cildi S. Tezcan tarafından, 9. cildi Ş. Tekin tarafından yayınlanır.
31.   S. Tezcan, 1975 yılında Hüen Tsangın biyografisinin 10. bölümünü doçentlik tezi olarak işledi. 
32.   S.Tezcan’ın “Bilim, Kültür ve Öğrenim Dili Olarak Türkçe” adlı kitapta yer alan “En Eski Türk Dili ve Yazını” adlı makalesi devrin eserlerini konularına göre sınıflamış ve geniş bir bibliyografya vermiştir.
33.   Hamilton, 1971’de PKKPK hikayesini neşreder.
34.   Hazai, Berliner Turfantexe dizisini başlattı.
35.   1969’da Leningrad’da bir heyet tarafından Drevnetyurkskiy Slovar hazırlanır.
36.   Klaus Röhborn, tarafından 1977’de Uygur Sözlüğü fasiküller halinde çıkarılmaya başlanır. Bu sözlükte, Uygur Türkçesi devresine ait bütün metinler sistematik olara taranarak oluşturuldu. (Uigurisches Wörterbuch)
37.   Ş. Tekin, O.F.Sertkaya, S.Tezcan tarafından Bellete, Türk kültürü Araştırmaları ve Türkiyat Mecmualarında çeşitli makaleler yayınlanır.
38.   L.Yu.Tuguşeva, 1970-1973 yılları arasında çıkan makalelerinde eski Uygur şiirinin meseleleri üzerinde durmuştur.

Etiketler:

Yorumlar

Henüz yorum yapılmamış.

Şu Sayfamız Çok Beğenildi
ÖYKÜLEYİCİ ANLATIM