YÜZEY ŞEKİLLERİ
Avrupa coğrafya bakımından başlıca dört ana bölgeye ayrılır. "Alp Dağ Sistemi" güney Av­rupa boyunca uzanır. Bu büyük sistem Kafkas, Balkan, Karpat, Apennin, Alp, Pirene ve Sierra Nevada dağlarını kapsar. Alp Dağ Sistemi'nin en yüksek tepesi Rusya'nın güneyindeki Elbruz Te-pesi'dir (5.544,m.). Anakaranın ortasındaki "yük­sek yaylalar" sık ormanlarla kaplıdır. Avrupa'nın en verimli kömür madenlerinin bir kısmı bu böl­gededir. Yüksek yaylalar kesimi Çekoslovakya' dan başlar, güney Almanya ve orta Fransa'dan geçerek orta İspanya'da ve Portekiz'de sona erer. "Orta Kesim Ovaları "nda ise yükseklik pek ender olarak deniz düzeyinden 150 m. yukarıya çıkar. Ovalar Rusya'da Ural Dağlan'nın eteklerinden başlar, Polonya'dan, kuzey Almanya'dan, HoUan-da'dan, Belçika'dan ve kuzey Fransa'dan geçe­rek İngiltere'nin güneydoğusunda son bulur. Bu geniş, verimli topraklarda yaşayanlann başlı­ca uğraşı çiftçiliktir. "Kuzey-Doğu Yükseltileri" dik ve sarptır. Toprak geniş ölçüde tarıma el­verişli değildir. Bu yükseltiler Finlandiya'nın ku­zeyinden başlar, İsveç, Norveç, kuzey ve batı İngiltere, İrlanda'dan geçerek Fransa'da sona erer.
Avrupa'da birçok ırmak vardır. En büyük ır-maklann çoğundan ulaşımda yararlanılır. Avrupa'nm en uzun akarsuyu Volga'dır. Bu ırmak Rusya'da 3.664 km. kadar aktıktan sonra Hazar Denizi'ne dökülür. Avrupa'nın öbür önemli akar-suları Batı Almanya ve Hollanda'yı geçerek Ku­zey Denizi'ne akan Ren; Batı Almanya'dan doğu­ya doğru akarak Avusturya'yı, Macaristan'ı, Yugoslavya'yı ve Romanya'yı aşıp Kara Deniz'e dökülen Tuna; Paris'ten geçen Sen ve îngilitere' deki Thames ırmaklarıdır.
Avrupa'da pek çok da göl vardır. Yalnız Fin­landiya'daki göllerin sayısı 60.000'i bulur. Dün­yanın en büyük gölü olan Hazar Denizi Asya ile Avrupa arasındadır. Bu gölün suyu tuzludur.
Avrupa'nın çoğu kesimlerinde ılımlı bir ik­lim hüküm sürer. Kışın batıda Atlas Okyanusu'n-dan esen ılık rüzgârlar anakaranın birçok kesi­mini ısıtır. Öte yandan, sıcak okyanus akıntıları sayesinde Norveç kıyılarının büyük bir kesimi de kışın buz tutmaz. Oysa Norveç 'in üçte bir kesimi Kuzey Kutup Dairesi içinde kalır. Yazın, aynı batı rüzgârları anakarayı serinletir.
Avrupa'nın en güneyindeki Akdeniz ülkele­rinde kışlar ılık, yağışlı; yazlar sıcak ve kurak ge­çer. Anakaranın doğu kesiminde kışlar daha so­ğuk, yazlar daha sıcak ve kısadır. Avrupa'da or­talama yağış miktarı, yılda 50-100 cm. arasında değişir.