Dil Çözümlemesinin Düzeyleri

14 Ağustos 2013 tarihinde tarafından eklendi.

Dil Çözümlemesinin Düzeyleri
   Yazar, bölüme, dilbilimde meydana gelen büyük değişikliği belirterek başlamaktadır: “Dilbilimde gerçekleşen büyük değişim şudur: Dilin bir biçimsel yapı olarak betimlenmesi gerektiği, ama bu betimlemenin önceden uygun yöntem ve ölçütler oluşturulmasını zorunlu kıldığı, sonuç olarak da konunun gerçekliğinin kendisini belirleyecek yöntemden ayrılamayacağı benimsendi.
   Benveniste, daha sonra, metin çözümlemesinin yöntemine geçer: Yazara göre çözümlemenin iki aşaması vardır::
 1. Kesitleme
 2. Değiştirim.
“İncelenen metnin boyutu ne olursa olsun, öncelikle metni ayrıştırılamaz
öğelere varıncaya dek gittikçe daha ufak bölümlere kesitlemek gerekir. Mesela “masa” sözcüğünü aldığımızda bu sözcük  m-a-s-a şeklinde kesitlenir. Daha sonra bu sözcük üzerinde şu değiştirimler yapılabilir: m, yerine ya (yasa), m, yerine k (kasa), s yerine l (mala), s yerine y (maya) vb.
   Yazara göre bu değiştim sözcüğün diğer ögeleri için de uygulanır. Yazar bu değiştirim ilişkisini şöyle tanımlar: “öğenin sözcenin aynı parçasında aynı anda bulunan öteki öğelerle kurduğu bağıntı dizimsel bağıntı, ve öğenin yerini alabilecek diğer öğelerle kurduğu bağıntı dizisel bağıntı.
   Yazar, kesitlenebilir en küçük parçalar olarak sesbirimleri gösterir. Ancak çözümleme sürdürülerek bu sesbirimler için de ayırıcı özellikler belirlenebilir. Örneğin [d] sesbirimin ayırı özellikleri dişlilik, tonluluk vb. dir. Benveniste bu ayırıcı özellikleri “sesbirimcik düzey” olarak tanımlar. “Anlam” ise, her düzeydeki her birimin dilsel niteliğini ve görevini yerine getirmesiyle oluşur. Benvenite biçim ve anlam arasındaki ilişkiyi ise şu şekilde açıklar:
   Bir dilsel birimin biçimi, alt düzeydeki oluşturuculara ayrıştırılabilme yetisi olarak tanımlanır.
   Bir dilsel birimin anlamı, üst düzeydeki bir birimi tümleme yetisi olarak tanımlanır.
   Biçim ve anlam böylece dilin işleyişinde ayrılmaz, zorunlu olarak ve aynı anda birlikte oluşan bitişik özellikler olarak ortaya çıkar.

Sedat BALYEMEZ

Etiketler:

Yorumlar

Henüz yorum yapılmamış.

Şu Sayfamız Çok Beğenildi
Servet-i Fünun Döneminin Siyasi Portresi