Akdeniz Bölgesi

8 Aralık 2014 tarihinde tarafından eklendi.

AKDENİZ BÖLGESİ
Doğu Akdeniz havzasında, Anadolu’nun ve Toros dağ kavsinin güneyinde kalan ve Akdeniz’e komşu coğrafî bölgemize Akdeniz Bölgesi adı verilir. Güneyde Akdeniz, güneydoğuda Suriye, kuzeyde İç Anadolu Bölgesi, kuzeydoğuda Doğu Anadolu Bölgesi doğuda Güneydoğu Anadolu ve batıda Ege Bölgesi ile komşudur. Bu sınırlar içinde yüzölçümü 118.200 km2’dir. Türkiye yüz ölçümünün yaklaşık % 15’idir. 1980 genel nüfus sayımına göre, bölgede yaşayan insan sayısı 5.257.000‘dir. Türkiye nüfusunun yaklaşık % 11 ‘ini teşkil eder. Bölgenin nüfus yoğunluğu 44’tür.Akdeniz Bölgesi’nde 7 il yer alır. Adana (1.485.743), Hatay (856.271), İçel (843.931), Antalya (748.706), Kahramanmaraş (738.032), Isparta (350.116), Burdur (235.009).
Akdeniz Bölgesi’nde yer alan Adana, Antalya, Burdur, Hatay,Isparta ve İçel illerinin tamamı bölge içindedir. Kahramanmaraş’ın Afşin, Elbistan ilçeleri. Doğu Anadolu Bölgesi’nde kalırken, Konya’nın Beyşehir, Seydişehir, Bozkır, Hadim ve Ermenek, Gaziantep’in İslahiye, Kilis, Muğla’nın Fethiye, Köyceğiz, Denizli’nin Acıpayam, Çameli, Niğde’nin Çamardı, Afyon’un Dinar ve Dazkırı ilçeleri bölge içinde yer alır.

Toros Dağları

Toros Dağları

Toros Dağları bölgenin omurgasını teşkil eder. Kıyıdan itibaren bir duvar gibi yükselen batıdoğu yönlü bu dağlar, kıyı ve iç kısımlar arasındaki ulaşımı engeller. Bağlantı bazı geçitlerle sağlanır. Amanos Dağları üzerinde Belen ve Topboğazı geçitleri, Nur Dağları üzerinde Nur Dağı geçidi, Çukurova ile İç Anadolu Bölgesi arasında Bazat, Gülek, Tekirbeli geçitleri, Silifke’yi Karaman’a bağlayan Sertavul geçidi, Taşeli yarımadasında Moca geçidi, Antalya’yı göller bölgesine bağlayan Çubuk Boğazı geçidi, Beydağları üzerinde Gölcükbeli geçidi vardır.Batı, Orta ve Doğu olmak üzere üç kısımda incelenen Toroslar genç dağlardır. En yüksek doruğu Orta Toroslar üzerinde Aladağlar’da Demirkazık (3.756 m.)’tır.
a) Batı Toroslar : Antalya Körfezi’ni batıdan ve doğudan saran dağlardır. Körfezin batısında Teke yarımadasında Akdağ (3.014 m.), Pancarlı dağı (2.042 m.), Yumru dağı (2.760 m.), Elmalı dağı (2.490 m.), Tahtalı dağı (2.366 m.), Kuhudağı (2.409 m.) ve Beydağları (Akdağ 3.069 m.), doğusunda Haydar dağı (2.249 m.), Geyik dağı (2890) gibi dağlar yer alır. Bu dağ sıraları Antalya körfezinin kuzeyinde Sultan Dağları’nın bulunduğu kısımda birbirlerine yaklaşır. Bu kavuşma alanının güneyine Göller Bölgesi adı verilir. Engebeli yörede Akdağ (2271 m.), Barla dağı (2372 m.) gibi yükseklikler, Beyşehir, Eğridir, Burdur ve Acı Göl gibi göller vardır.Batı Toroslar’daki bu dağlar arasında kıyıda Antalya, Finike, Teke yarımadasında Elmalı, Göller Bölgesinde Isparta, Tefenni, Acıpayam ovaları yer alır.
b)0rta Toroslar: Alanya’nın doğusundan başlayarak, Taşeli yaylasından itibaren kuzeydoğuya doğru uzanan Bolkar Dağları (Aydos dağı 3480 m.), Ala Dağları (Demirkazık tepesi 3756 m.), Tahtalı (3054 m.) Binboğa Dağları (Işık dağı 2935 m.), Orta Torosların başlıca yükseltileridir. Bu yüksek dağlarla Akdeniz arasında Seyhan, Ceyhan ve Tarsus çayının suladığı Çukurova ve Yukarıova alüvyon ovaları bulunur.
c)Dogu Toroslar : (Güneydoğu Toroslar) : İskenderun Körfezi’nin güneydoğu ucundan itibaren güneybatı-kuzeydoğu istikametinde uzanan Amanos (Nur) Dağlarından başlayarak Ahır (2342 m.) dağından sonra içbükey bir yay ile Hakkari dağlarına doğru uzanan dağ sıralarıdır. Akdeniz bölgesi sınırları içinde yükselen Amanos Dağlarının (Daz dağı 2240 m.) doğusunda münbit Amik ovası ve Amik gölü yer alır. Toros Dağları üzerinde pekçok yayla vardır. Bu yaylalardan bazıları yaz aylarında aşırı sıcaktan bunalan halkın rağbet ettikleri sayfiye yerleridir. Mersin’in Gözde ve Fındıkpınarı, Tarsus’un Namrun, Adana’-nın Börücek ve Tekir, Osmaniye’nin Zorkun, İskenderun’un Soğukoluk yaylaları yaz mevsiminde büyük oranda nüfus toplar. Düzgün yollarla şehir merkezlerine bağlanan bu yaylalarda iş sahipleri sabahleyin işine gelir, akşam üzeri tekrar yaylaya dönerler.
Akdeniz Bölgesinde çok sayıda göl vardır. Adana Bölümü göl bakımından fakirdir. Antalya Bölümünde ise irili ufaklı pekçok göl bulunur. Türkiye’nin 3. ve 4. büyük gölleri olan Beyşehir (656 km2), Eğridir (468 km2) Akdeniz Bölgesindedir. Burdur,Acıgöl, Suğla, Salda, Söğüt, Kestel, Avlan gölleri de Antalya Bölümünde yer alır. Adana Bölümünün en önemli gölü Amik (60 km2)’tir.Bölgede Seyhan, Aslantaş,Çatalan,Kırız, Kayraktepe, Oymapınar, Görmeli, Karacaören,Kadıncık,Feke gibi suni göller(Baraj) inşa edilmiştir.
Akdeniz havzasına dökülen akarsuların birçoğu kaynaklarını bölge dışından alır. Boylarının kısalığına ve havzalarının darlığına rağmen taşıdıkları su miktarı çoktur. Rejimleri Türkiye’nin diğer akarsularına oranla düzenlidir. Sularını denize göndermeyen kapalı havzaların yanı sıra, arazinin yapı özelliğinden (kalker) yer altında teşekkül eden yeraltı su depoları, akarsuları mevsimler boyu besler.

akdeniz bölgesi

akdeniz bölgesi

Bölgenin Akdeniz’e ulaşan başlıca akarsuları şunlardır: Seyhan, Ceyhan, Amik, Göksu, Dalaman Çayı, Kocaçay, Aksu, Alakır Çayı, Köprü Suyu, Manavgat, Tar-sus Çayı’dır.
Akdeniz Bölgesinde kıyının gerisinde başlayan ve denize paralel uzanan genç ve yüksek dağlar kıyının şekillenmesinde önemli rol oynamışlardır. Boyuna kıyı tipinin hâkim olduğu Akdeniz Bölgesinde yarlı dik kıyı şekilleri görülür. Toros dağlarının önünde Akdeniz’e sokulan Teke ve Taşeli yarımadaları çıkıntı, Fethiye, Antalya, Mersin ve İskenderun körfezleri başlıca girintilerdir. Büyük girinti ve çıkıntıların görüldüğü Akdeniz kıyı kesiminde, tabi korunma yerleri İskenderun ve Fethiye limanlarıdır. Antalya ve Mersin’de ise sunî limanlar inşa edilmiştir.Akdeniz Bölgesi eriyen (Kalkerjips) taşların yaygın bulunduğu bir yapıya sahip olduğundan pek çok mağaraya rastlanır.

Başlıcalan; Manavgat kuzeyinde Rüzgarlı Düden, Akseki’de Düdencik ve Sakaltutan, Göller Bölgesinde Güvercinlik, Burdur’da İnsuyu, İsparta’da Zindan, Alanya’daDamlataş ve Fosforlu, Ermenek’te Maras-poli, Silifke’de Dilek, Site’de Ürünlü, An-talya’da Karain ve Beldibi, Elbistan’da Döngel mağaralarıdır. Bu mağaralar turizmi müsbet yönde etkilemektedir.

Akdeniz Bölgesinde tespit edilen içme, mâden ve kaplıca sularının bölgede yer alan illere göre dağılımı şöyledir:
Adana:Adana-Kurttepe içmecesi,Alihocalı içmecesi, Acıdere içmecesi, Ceyhan-Çokcapınar kaplıcası, Dumlu içmecesi, Osmaniye Gebeli içmecesi, Bahçe-Haruniye kaplıcası, Narlı kaplıcası, Tahta-lıköy kaplıcası, Feke-Gürümze maden suyu, Ceyhan-Küçük Burhaniye kaplıcası.
Burdur : Burdur-İnsuyu içmecesi, Yarı köy içemecesi, Çerçin içmecesi, Tefenni-Barutlu içmecesi, Kayacık içmecesi, Burdur-Göl maden suyu.
Hatay : Dörtyol-Erzin Başlamış kaplıcası, Reyhanh-Hamam kaplıcası, Dörtyol-Erzin Başlamış maden suyu.
Isparta : Isparta-Gönen , içemecesi, Sav suyu içmecesi, Keçiborlu-Değirmen dere içmecesi, Sütçüler-Tota içmecesi, Keçiborlu-Kükürtlü kaynar suyu kaplıcası.
İçel : Mersin-Mersin İçmecesi, Tarsus-Keşbükü içmecesi, Akçakocalı içmecesi, Mersin-Güney yolu kaplıcası, Mersin kaplıcası, Mut-Hozantı kaplıcası, Silifke-Sapanca kaplıcası.
Kahramanmaraş : Elbistan-Altınözü içmecesi, Yukarı içmecesi, Kahramanmaraş Süleymanlı kaplıcası, Hartlap kaplıcası. Akdeniz Bölgesinde, dar kıyı şeridi önünde Akdeniz iklîmi görülür. Yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılık ve yağışlıdır. Kış mevsiminde sıcaklıklar 0°C altına pek düşmez. Eri soğuk ay olan Ocak’ta ortalama sıcaklık 10°C dolayındadır.(Adana 9,3°C, Antalya 10,1°C). Sıcaklık nadir olarak 0°C’nin altına düşer. Böyle zamanlarda üreticiler ikaz edilir. Kış mevsiminde yağışlar genel olarak yağmur şeklinde düşer. Kar pek düşmez. 40 yıllık gözlemler incelendiğinde Adana ve
Antalya’da ortalama karla örtülü gün sayısı 0, Anamur’da ise 0,1 ‘dir. Yaz süresi uzundur.

En sıcak ay olan Temmuz ortalaması 28°C (Antalya 28,2°C, Adana 27,6°C)’dir. Bölgede kaydedilen en yüksek sıcaklıklar Adana’da 45,6°C, Antalya’da 44,6°C, Hatay’da 43,9°C’dir. Bölgenin kıyı kesiminde kaydedilen en düşük sıcaklıklar Adana‘da -8,4°C, Anamur‘da -4,7°C, Hatay‘da -14,6°, Antalya‘da -4,6°C’dir.Akdeniz Bölgesi’nde ortalama yağış miktarı 600 mm.nin üzerindedir. Yağışlar genel olarak kış mevsiminde görülür. Adana’da yıllık yağış miktarı 646,8 mm. dir (Antalya 1068 mm.). Aralık ayında 120 mm. yağış alan Adana’ya temmuz ayında 4,3 mm. dolayında yağış düşer. Kıyının gerisinde ve Göller Bölgesi’nde kara iklimi görülür. Yazlar sıcak ve kurak, kışlar çok soğuk geçer. Günlük ve yıllık sıcaklıkları arasında büyük farklılıklar vardır.

Akdeniz Bölgesi Tarihi Yerleri

Akdeniz Bölgesi Tarihi Yerleri

Kar yağışı tabiî bir olay sayılır.Akdeniz Bölgesinde tabiî bitki örtüsü, iklime ve yüzey şekillerine bağlı olarak gelişmiştir. Sıcaklığın çok, buharlaşma oranının yüksek olduğu dar kıyı şeridinde 700-800 m. yükseklere kadar maki toplulukları hâkimdir. Kıyının gerisinde ve Göller Bölgesi’nde hâkim bitki topluluğu bozkırdır. Orman alanı bakımından Karadeniz Bölgesi’nden sonra, % 25 oranında orman varlığı ile Akdeniz Bölgemiz gelir. İnsan tarafından tahrip edilmemişse, yer yer ormanlar deniz seviyesinden başlayarak yükselir.

Genel olarak orman maki üst sınırından başlayarak 2000-2200 m. yükseğe kadar tırmanır. Akdeniz ormanlarında hâkim ağaç türleri çam, sedir, köknar, ardıç, meşe, kavak, kayın, kayacık ve kızıl ağaçtır. Bölge ormanlarının % 73,4’ü koru, % 26,6’sı baltalıktır. Bölgede maki topluluğu mevcut orman alanının % 15’ini teşkil eder.Geniş orman varlığı Akdeniz Bölgesini av hayvanları potansiyeli açısından zenginleştirmiştir. Av bir spor, günümüzde turizmi teşvik eden bir olaydır. Anadolu asırlardır Türkler tarafından bir yerleşim sahası olarak seçilmiştir. Türklerin ava olan düşkünlüğü yeni değildir. Orta Asya bozkırlarında düzenledikleri sürek avını beraberlerinde Anadolu’ya getirmişlerdir.

Sürekli ve bilinçsiz avlanmalar yüzünden Akdeniz Bölgesi’nde bazı av hayvanlarının neslinin tükenmemesi için devlet tedbirler almıştır. Anadolu’da ikinci asrın başlarına kadar aslan yaşadığı, 16. asra kadar yaban atları ve eşeklerinin Doğu Anadolu Bölgemi’zde yasadığı bilinmektedir. Bölgede nesli azalan hayvanların korunması için Antalya-Düzerçamı, Kavada-Kasnak, Adana Pos-Çatalan, Mersin Çocak-Cehennemdere, Tarsus Turan-Emeksiz Ormanı kesimlerinde av üretme ve koruma alanları ihdas edilmiştir.

Akdeniz Bölgesinde bulunan başlıca av hayvanları şunlardır: Ördek, Elma baş, Kurt, Sırtlan, Yer kunduzu, Kılkuyruk, Buhur, Çivil, Sığırcık, Yumak Kirpisi, Çığlı, Porsuk, Sansar, Çakal, Tilki, Tavşan, Karatavuk, Suçulluğu, Meke, Sakar, Karabatak, Toy Turna, Kuğu, Kalkan, Kaz, Angıt, Bozrak, Ayı, Yaban domuzu, Karaca, Güvercin, Çaylak, Sülün, Saksağan, Karga, Kartal, Akbaba, Arap Bülbülü, Öveyik, Turaç, Çalıkuşu, Çil Keklik, Kınalı Keklik, Kunduz, Şahin.

Akdeniz Bölgesinde tarım ve hayvancılık önde gelen geçim kaynaklarıdır. Tarımda sanayii olan ürünlerin yetiştirilmesi önem kazanır. Akdeniz Bölgesinde 1.774.446 hektarlık tarım arazisinin büyük bir bölümü tahıllara ayrılmıştır. Tahıllardan ençok buğday üretimi yapılır. Arpa, buğdaydan sonra önem kazanan tarım ürünüdür. Tür-kiye’de üretilen 500.000 ton pamuğun yaklaşık % 59’u Akdeniz Bölgesinde üretilmektedir. Çukurova başta olmak üzere Fethiye’den başlayarak doğuya doğru uzanan kıyı kesiminde pamuğun yanısıra yerfıstığı, susam, ayçiçeği ve tütün üretilir.

Akdeniz Bölgesi’nde bakla,fasulye,nohut,mercimek,börülce,fiğ,burçak gibi baklagillerin üretimine ayrılan alan yaklaşık 136.000 hektardır.Baklagiller içinde bölgede en çok nohut üretimi önem kazanır.Türkiye’de üretilen nohutun % 40’ı bu bölgemizde üretilmiştir.Yumru bitkilere (Soğan,sarımsak,patates ve hayvan pancarı)ayrılan alan 20.000 hektar olup 260.000 ton dolayında üretim sağlanmıştır. Meyvecilik ve seracılığın önem kazandığı bölgede narenciye ve muz üretimi önemlidir.

Bölgedeki 13,5 milyon dolayındaki ağaçtan 1.000.000 ton turunçgil elde edilir. Turunçgillerden bilhassa portakal (640.530 ton), limon (279.202 ton) üretilir. Türkiye’de tek muz üreten bölgemiz Akdeniz’dir. Antalya Anamur gibi alanlarda üretilen muza ayrılan saha 1600 hektar, üretim 30.000 tondur.Gülcülük Akdeniz Bölgesinde önemli gelir kaynağıdır. Göller Bölgesinde İsparta ve Burdur’da üretilir. Türkiye’nin kozmetik sanayiinin gelişmesinde ve dış pazarlara açılmasında gül ve gül yağı üretimi etkili olacaktır.

Akdeniz bölgesi hayvan varlığı bakımından zengin değildir. Gösterilen ihtimam ve alınan tedbirlere rağmen ormanın düşmanı olan kıl keçisi bölgede en çok beslenen hayvandır. Çok süt vermesi sebebiyle “fakirin ineği” sayılır. Bölgedeki kıl keçisi miktarı 3 milyon civarındadır. Türkiye’de mevcut kıl keçilerinin % 20’si Akdeniz bölgesindedir. Bölgede 2 milyon koyun, 1 milyon civarında da büyük baş hayvan vardır. Bu hayvanlardan sağlanan süt miktarı 500.000 ton dolayındadır.

Akdeniz Bölgesi bazı maden rezervleri bakımından önemlidir. Bölgede linyit, taşkömürü, boksit, demir, krom, manganez v.b. gibi pekçok maden rezervi tespit edilmiştir. Kullanım bakımından Krom (Fethiye), Kükürt (Keçiborlu), Boksit (Akseki-Seydişehir), Petrol (Adana Bolkar Dağı) üretimi değer kazanır.Sanayileşen bölgenin enerji ihtiyacı daha çok su kaynaklarından sağlanır. Bölgede işler durumda bulunan başlıca hidroelektrik santralları: Anamur, Bozyazı, Ceyhan, Dinar, Kovada I, Kovada II, Silifke, Seyhan, Kadıncık I, Kadıncık H’dir.

amanos dağları

amanos dağları

Endüstrileşmenin ekonomiye katılma payının her geçen gün arttığı bölgede, endüstri bitkilerine dayalı sanayi önem kazanır. Gıda, dokuma, petrol v.b. gibi endüstri kolları vardır. Adana ve Tarsus’ta dokuma, İskenderun’da demir-çelik ve suni gübre, Mersin’de petro kimya, Antalya’da ferro krom, Dalaman’da kağıt, Seydişehir’de alüminyum, Keçiborlu’da kükürt tesisleri mevcuttur. Dokumacılık Göller Bölgesinde önem kazanır. İsparta ve çevresinde dokunan halılar isim yapmıştır.
Türkiye’nin en erken ısınan ve yaz süresinin en uzun olduğu Akdeniz Bölgesinde kıyı bölümü turizm yönünden değerlidir. Türk Rivierası olarak tanımlanan Akdeniz Bölgesinde sıcaklığın yüksek olması sebebiyle, deniz suyu Mayıs-Eylül arasında 26-28°C arasındadır. Târihî değerlerin ve tabiî güzelliklerin birbirini tamamladığı Akdeniz Bölgesinde birbirinden ilgi çekici yerler vardır.

Bölgede illere göre görülecek güzel yerler şöyledir:
Antalya : Düden başı, devlet portakal bahçeleri, Düzler çam koruları, Arap suyu, Sarı su, Kemer, Kepez, Karain ve Beldibi mağaraları, Kadınyan, Alanya’da, Damlataş ve Fosforlu mağaralar, Manavgat’ta Manavgat şelalesi, Site’de Ürünlü mağara, Akseki’de Göktepe yaylası, Altın beşik yeraltı gölü, Düdencik ve Sakaltutan mağaraları.
Antalya’nın önemli târihî eserleri, Karatay Medresesi, Hadrianus kapısı, Hıdırlık Kulesi, Kesik Minare.
Alanya’da Kızıl Kule, Tersane, Bedesten, Tek Kubbeli Kilise, Alanya Kalesi. Site’de, Tiyatro, Roma Tapmağı, Athena Tapınağı, Agora Hamamı. Antalya ve çevresindeki başlıca harabeler, Belkıs, Demre, Patara ve Ksentos harabeleri (Kaş ilçesinde), Zerk harabeleri (Serik ilçesinde), (Aksu) Perge. Antalya ve çevresinde bulunan başlıca plajlar şunlardır : Antalya’da Konyaaltı, Karpuzkaldıran, Lara ve Reşat Adası plajları, Alanya’da Belediye Parkı ve Damlataş plajları, Serik’de Belek plajı.
İçel ili ve çevresinde : Dilek mağarası, Cennet ve Cehennem obrukları, Tarsus çağlayanı, Karabucak ormanı, Nomrun yaylası tabiî güzellikleriyle temayüz eden kesimlerdir. Üç güzeller, Kleopatra Kapısı, Kız Kalesi, Silifke kalesi, Taşköprü, Softa kalesi, Kaledıran kalesi gibi târihi önemi olan eserler vardır. İçel’de Viranşehir, Kanlıdivane, Anamorium, Yümüktepe harabeleri mevcuttur.
Adana ili ve çevresinde : Seyhan Barajı, Dilberler Sekisi, Çamlık mevkii, Börücek Yaylası, Tekir Yaylası, Zorkun yaylası, tabiî güzellikleri; Anazerbe, Zafer Takı, Kaya ve Havariler Kiliseleri, Ayaş Kalesi, Taş-köprü, Yılankale, Tiyatro ve Mozaikli ev gibi tarihî eserler, Yakapınar, Ana varsa, Karatepe harabeleri vardır.
Hatay ili ve çevresinde : Batıayaz yaylası, Harbiye, Cassius Dağı, Amik Gölü, Belen Geçidi, Soğukoluk yaylası, İsos vadisi, tabiî güzellikleri ; Antakya Kalesi, Aziz Pet-rus Kilisesi, Roma Köprüsü, Paya Kalesi, Yoğunluk, Habibneccar Cami, Ulucami, Kürşat Kalesi gibi târihî eserler ; Çevlik, Arsuz plajları vardır.
Kahramanmaraş ili ve çevresinde : Pınarbaşı, Döngel mağarası, Maragözü, Ayrandede, Kay apınar, Dedebaba, Kumaşır Gölü tabii güzellikleri, Kahramanmaraş Kalesi, Ulucâmi, Hatuniye Camii, Köroğlu Kalesi, Taş Medrese ve Türbe, Kız Kulesi, Himmet baba Cami gibi tarihi eserler mevcuttur.
Burdur ili ve çevresinde : Burdur, Salda, Kestel gölleri ve İnsuyu mağarası tabiî güzellikleri ; Taş odası, Ulucami ve Saat kulesi gibi târihî eserleri; Hacılar, Sağlassus Cbyra harabeleri vardır. Isparta ili ve çevresinde ; Gölcük, Eğridir Gölü, Kirazlı Dere, Ayazmana ve Milas tabiî güzellikleri; Atabey ve Eğridir Medreseleri, Ulucami, Firdevs Bey Camii, Baba Sultan Türbesi, Kemerli Minare Cami gibi tarihi eserler vardır.
Bölgede yer alan başlıca müzeler şunlardır,
a) Antalya Bölge Müzesi, Roma, Bizans ve Osmanlı dönemine ait arkeolojik ve etnografik eserler,
b) Side Müzesi : Savaş silahları, Tanrı ve Tanrıça heykelleri,
c) Antakya Müzesi: Taş eserler, Mozaikler ve Para koleksiyonları,
d) Adana Müzesi : Lahitler, Osmanlı ve Selçuklu dönemine ait İslami eserler,
e) Kahramanmaraş Müzesi : Hitit dönemi eserleri,
f) Burdur Eski Eserler Müzesi: Roma devri heykelleri, Türk yazı sanatı örnekleri sergileniyor.
1980 genel nüfus sayımı sonuçlarına göre Akdeniz Bölgesinde 5.257.808 insan yaşamakta ve km 2’ye 44 kişi düşmektedir.

Bölgede nüfusu 20.000’i aşan yerleşim alanları şunlardır : Adana : 574.515, Ceyhan : 57.307, Kadirli : 40.643, Kozan : 42.462, Osmaniye : 84.212, Antalya : 173.501, Alanya : 22.190, Burdur : 44.630, Antakya : 94.942, Dörtyol : 25.905, İskenderun : 124.824, Kırıkhan : 49.891, Reyhanlı : 31.003, Samandağı : 23.672, Isparta : 86475, Mersin : 216.803, Anamur : 23.025, Erdemli : 21.234, Silifke : 22.041, Tarsus : 121.074, Kahramanmaraş : 178.557, Afşin : 20.084, Elbistan : 35.437, Pazarcık : 20.015, Kilis : 58.335, İslahiye : 22.082’dir. Akdeniz Bölgesinde halkın çoğunluğu şehirlerde yaşar. Şehirleşme oranı Türkiye ortalamasının (% 45) üzerindedir. Bölge nüfusunun % 46’sı kırlık alanlarda, 2.858.779’u (% 54) şehirlerde yaşar. Göçebe hayatının aşağı yukarı bittiği bölgede iç ve dış göç olayları yoğun olarak yaşanır.

Bölgenin Adana Bölümüne (Çukurova-İskenderun) mevsimlik göçler çok olur. Pamuğun ekim ve hasat zamanında Anadolu’nun değişik bölgelerinden insanlar, iş bulmak amacıyla bölgeye yerleşirler. Antalya Bölümünde ise; ekonomik gelişmeye bağlı kalarak bilhassa Ege ve Marmara bölgelerine göç eden insan sayısı kabarıktır.

Akdeniz Bölgesinde nüfus yoğunluğu Türkiye ortalamasının (58) üzerindeki yerleşim merkezleri: Adana : 421, Bahçe : 118, Ceyhan : 102, Kadirli : 66, Kozan : 62, Osmaniye : 131, Antalya : 108, Antakya : 298, Altınözü : 122, Dörtyol : 127, Hassa : 77, İskenderun : 219, Kırıkhan : 123, Reyhanlı : 124, Samandağı : 170, Yayladağı : 68, Isparta : 130, Mersin : 171, Tarsus : 81, Kahramanmaraş : 92, Afşin : 61, Türkoğlu : 70’dir. Bölgenin ortalama nüfus yoğunluğu Türkiye ortalamasının altındadır. Ortalama 58 olan aritmetik nüfus yoğunluğu (Türkiye), bölgede 44’e düşer.

turucgil

turucgil

Bölgede nüfus yoğunluğunun en yüksek olduğu yerleşim yeri Adana Merkez ilçesi : 421, en az olduğu Akseki : 11, Gündoğmuş : 14, Feke : 18, Saimbeyli : 18, Korkuteli : 18, Yeşilova : 21 Sütçüler : 16, Mut: 20’dir. 1975 genel nüfus sayımı neticelerine göre Marmara Bölgesinden sonra okur-yazar oranı en yüksek olan bölge Akdeniz’dir. Halkın °/o 67’sinin okur-yazar olduğu bölgede okuma yazma oranının en yüksek olduğu il İçel % 70, en az olduğu il ise Kahramanmaraş 52’tır. Okuma yazma oranı Türkiye ortalamasından (% 64) fazla olan Akdeniz Bölgesinde okuma çağında olan nüfus 3.790.717’dir. Bu nüfusun 1.362.355’i okur yazar değildir.Okur-yazar olmayan nüfusun 451.857’si erkek, gerisi kadındır.

Akdeniz Bölgesinde okur-yazar oranının illere dağılımı : Adana % 69, Burdur % 67, İçel % 70, Isparta % 65, Hatay °/o 63, Kahramanmaraş °/o 52’dir. Mısır ve Suriye, Mezopotamya ilk çağın büyük ve zengin uygarlık merkezleri olarak târihte yerlerini almışlardır. Bu zengin alanlara ulaşmak, Akdeniz su yolu ticâretini ve stratejik önemi olan adı geçen merkezleri ele geçirmek isteyen milletler, bunun için en kısa yol olan Akdeniz Bölgesinden geçmişlerdir. Bölgede ilk çağlarda Pamfilya (Antalya ve çevresi) Kilikya (Çukurova) gibi önemli merkezler kurulmuştur.

Helenizm devrinde önemi artan Akdeniz Bölgesinde, Selevki’ler tarafından M.Ö. 300’de kurulan Antakya (Antiyohya), Roma ve İskenderiye’den sonra dünyanın 3. büyük şehri olmuştur. Antakya’dan sonra bölgede ilk ve orta çağın önemli merkezleri Tarsus, Adana (Uru Adania), Antalya (Attaleia), Side, Alanya (Korakesion – Alaiye), Aspendos, Perge, Termessos, Demre (Myra), Çıralı (Olympos), Ağlasun (Sağlas-sus), Horzum (Cbyra), Yümüktepe, Viranşehir (Pampelupolis), Kanlıdivane (Neopolis), Uzuncaburç (Olba-Diokaiseria), Anamur(Anamorium)‘dur. Roma komutanlarından Antonius ile Mısır kraliçesi Kleopatra Akdeniz Bölgesinde (Tarsus) buluşmuşlardır.
Bölgeyi ele geçirerek stratejik bir nokta tutmak, Akdeniz su yolunu ele geçirmek, kutsal topraklara ulaşmak, Türkleri Anadoludan atmak için bölgede yapılan savaşlardan bazıları şunlardır.
a) İssos Muharebesi : Makedonya kralı İskender ile Pers hükümdarı III. Darius arasında İssos mevkiinde (İskenderun Körfezinin doğusunda) yapıldı. III. Darius mağlubolarak savaş meydanından kaçtı.
b) Antakya’nın Haçlılar tarafından alınması: I. Haçlı ordusu 100.000 kişilik bir kuvvetle kanlı bir savaştan sonra Antakya’yı almıştır.
c) Alanya’nın fethi : Kara devleti vasıfları taşıyan Selçuklu Devleti ‘nin ileriyi gören büyük Sultanı Alaaddin Keykubat Alanya’yı fethederek tersane kurmuştur.
d) Kurtuluş Savaşı öncesinde Türk-Fransız savaşları: Mondros Mütarekesinin 7. maddesine dayanarak Fransızlar güney vilayetlerimizi (Adana-K. Maraş) işgal ettiler. Halkın direnci ve azmi Fransızları bölgeyi terke mecbur etmiştir.
Bölgenin diğer önemli özellikleri: 
a) Türkiye’de ilk defa elektrik Akdeniz Bölgesinde üretilmiştir. (Tarsus -1902)
b) 1980 yılında Türkiye’de pamuğun % 60’ı, nohut’un % 40’ı, muzun tamamı, turunçgillerin °/o 87’si, susamın % 30’u, yer fıstığının % 94’ü bu bölgemizde üretilmiştir.
c) İlk çağlardan beri gemi yapımında kullanılan Sedir ağacı bölge ormanlarında (Batı Toroslar) bulunur.
d) Gül denilince aklımıza Akdeniz Bölgesi (Isparta-Burdur) gelir.
e) Türkiye’de mevcut kıl keçilerinin % 20’si Akdenizde dir.
f) Türkiye’nin turizme en elverişli bölgesidir.
g) Turfanda sebzeciliğin en çok yapıldığı bölgedir.

side

side

akdeniz

akdeniz

Etiketler:

Yorumlar

Henüz yorum yapılmamış.

Şu Sayfamız Çok Beğenildi
TANZİMAT EDEBİYATINDA TİYATRO