Okyanuslar

Yeryüzünün yaklaşık dörtte üçü sularla kap­lıdır. En büyük su alanlarına "okyanus" denir. Okyanuslar genellikle anakaraları birbirinden ayı­rır. Adaları birbirinden ayıran ya da birçok yan­dan karayla kuşatılmış su alanlarına ise, özelliği­ne göre "deniz", "körfez", "koy", "kıstak" ya da "boğaz" denir. İngiltere'yi Avrupa anakarasın­dan Manş Denizi ile Kuzey Denizi ayırır. Meksika Körfezi ile Karayib Denizi de Güney ve Kuzey Amerika'yı Batı Hint Adaları'ndan ayırır.
Yeryüzünde beş okyanus vardır. Amerika ile Asya arasında uzanan Büyük Okyanus dün­yanın en büyük ve en derin suyudur. Yeryüzünün üçte birini kaplar. Atlas Okyanusu Amerika'yı Avrupa ve Afrika'dan ayırır. Hint Okyanusu Af­rika, Asya ve Avustralya ile çevrelenmiştir. He­men bütün yıl buzlarla kaplı olan Kuzey Buz Denizi Kuzey Kutup Bölgesi'ndeki karalar ara­sında uzanır. Antarktika'yı çevreleyen suya ise Güney Buz Denizi denir. Yalnız, bu denizde öbür okyanuslarda olduğu gibi başka kara par­çaları bulunmaz.
Çoğu karaların denizin altında da bir uzan­tısı vardır. Anakaraların deniz altında kalan bu kesiminin derinliği en çok 180 m.'dir. Kara uzan­tısı denizin altında kilometrelerce ileriye uzana­bilir, sonra birden dik bir biçimde kesilir ve ye­rini okyanusun dibine ya da "abis "e bırakır. Abisin derinliği 3.600—4.800 M. arasında değişir. Okyanus dibindeki geniş ovalara "abis düzlük­leri" denir. Bu düzlükleri bayırlar, dağlar ve de­rin çukurlar keser. Deniz altındaki çoğu volka­nik dağların yüzeye çıkmasıyla adalar oluşur. Yeryüzünün bilinen en derin yeri, Büyük Okya­nus'ta Filipin Adaları açıklarındaki Mindanao Çukuru'dur. Bu çukurun derinliği 11.335 m.'yi geçer.
Okyanus akıntıları denizlerdeki sıcak ve so­ğuk su hareketlerinden meydana gelir. Birçok büyük okyanus akıntısı sistemi vardır. Bu akın­tılar denizlerdeki hayatı etkilediği gibi, djenizleri çevreleyen karalardaki iklimi de etkiler.