Sosyal biyologlar, insanlardaki yardım isteğinin ile­tişim kurma isteği ile elele gittiğini söylüyorlar. Yardım duygusu, insanların birbirine çok daha tazia muhtaç olduğu eski çağlarda, bugünkünden daha güçlü idi. Büyük bir hayvan avlanacağı zaman, çok kere bir tu­zak kazmak gerekiyordu. Bu, tek başına yapılamazdı. Üstelik avın birlikte kovalanması zorunluydu, insandan insana yardımlaşma, toplumun giderek büyümesi ve birbirine yabancılaşması dolayısıyla zayıflamıştır. Bu­na bir örnek verelim; Makamında oturan ve mülteci­ler, dosyasını inceleyen bir yetkili, onları rakam olarak ele alacaktır. Ona göre, diyelim 100.000 rakamının aşıl­maması gerekir; çünkü 10.000 mülteci daha almak, problemler yaratabilecektir. Dolayısıyla kararını ona gö­re verecek ve bu rakamı aşan mülteciler, geri çevrile­cektir. Buna karşı, bir mülteci ile insan olarak yüzyüze gelen bir memur, onu karşısında görüp ıstırabını anla­yınca, çok daha büyük bir yardım isteği duyacaktır.
Ortada gene de cevaplandırılacak bir soru kalıyor; Bir olayda kurbana yardım etmeyene ne yapmalı? As­lında kurbana yardım edebilecek durumda olduğu hal­de seyirci kalmak da bir suçtur; ama, uygulamada polis, seyirci kalanları, sadece "cürmü haber vermek­te ihmal" gerekçesiyle kovuşturabilmektedir.
Peki, kurban kendisine yardım edilmesini nasıl sağ­lamalı? Kriminologlara göre, kurban, olayı görenlerin durumu anlamalarını sessiz sedasız beklememeli, ora­da bulunanlardan açıkça yardım istemelidir. Meselâ, oradakilerden birinin kolundan tutup; "Siz, yeşil pal-tolu, lütfen bana yardım ediniz" diyebilmelidir. Suçlu­luk psikolojisi uzmanı Schmalzl'a göre, önce yardım edebilecek olanın tanınmazlık maskesini düşürmek gerekir.
iyi ama, ya yardım edebilecek olanlar olayı pen­cerenin gerisinden seyrediyorlarsa ne yapabiliriz? Bir Amerikan kuruluşu, böyle durumlarda kurbanın "im­dat!" değil, "Yangın var!" diye bağırmasını tavsiye edi­yor, insanlar ortak yangın tehdidi karşısında çok daha çabuk harekete geçeceklerdir!
Elbette polis ve itfaiye, yardımımıza koşmaya ha­zır olan kuruluşlardır. Ancak bir olayda, orada bulunan­ların kurbanın yardımına gecikmeksizin gelmesinin, olayın önlenmesi ve failin belirlenmesine büyük ölçü­de yardımcı olabileceğini unutmayalım.
Bir sandal devriliyor. Orada olta ile balık avla­yan iki kişi, sandaldaki adamın yardımına git­miyor; çünkü, uzun süre kazanın meydana gelişini izlemişlerdir. Bu arada, yardım ederler­se, karşılaşabilecekleri tehlikeleri de düşünmüş­lerdir. Aslında yardım, hep öyle fazla ölçüp biçmeden ilk birkaç saniyede gösterilen âni tepkidir.
P.M.'den kısaltarak çev.: Dr. Ergin KORUR